به گزارش خبرگزاری سرمایه ایرانی، مالیات به‌عنوان یکی از ابزارهای اصلی توسعه اقتصادی و تأمین منابع درآمدی دولت، نقشی حیاتی در تأمین نیازهای مالی و اجرایی کشور دارد، با این حال سیستم مالیاتی ایران با چالش‌های متعددی مواجه است که برخی از آنها شامل فرار مالیاتی، اقتصاد پنهان، نبود شفافیت در سیستم‌های مالی و نابرابری در توزیع بار مالیاتی می‌شود، این چالش‌ها نه تنها بر عدالت مالیاتی تأثیر می‌گذارند، بلکه به کاهش اعتماد عمومی و کاهش تمایل مردم به پرداخت مالیات نیز منجر می‌شوند.
امید به بهبود وضعیت مالیاتی کشور وجود دارد، با رفع چالش‌های موجود و اجرای اصلاحات اساسی می‌توان به سیستمی شفاف، کارآمد و عادلانه دست پیدا کرد که نه تنها درآمدهای مالیاتی را افزایش می‌دهد، بلکه به رشد اقتصادی و عدالت اجتماعی نیز کمک می‌کند.
اولین گام در این مسیر، شناسایی و مقابله با فرار مالیاتی است، استفاده از فناوری‌های نوین، هوش مصنوعی و سیستم‌های هوشمند می‌تواند به شناسایی دقیق تراکنش‌های مالی و کاهش فرار مالیاتی کمک کند، سیستم‌های هوشمند می‌توانند داده‌ها را سریع‌تر و با دقت بالاتر تحلیل کنند و فرآیند شناسایی مالیات‌دهندگان را به‌طور خودکار انجام دهند، این اقدامات نه تنها به افزایش شفافیت مالیاتی کمک می‌کند، بلکه از فساد اداری و مالی نیز جلوگیری می‌کند.
دومین گام، اصلاحات در قوانین مالیاتی و حذف معافیت‌های غیرضروری است، با اصلاح قوانین و تنظیم سیاست‌های مالیاتی بر اساس عدالت و بهره‌وری، می‌توان به توزیع عادلانه‌تر بار مالیاتی دست یافت و اعتماد عمومی را افزایش داد.
سومین گام، تشویق به پرداخت مالیات از طریق ارائه تخفیف‌ها و مشوق‌های مالیاتی است، کاهش مالیات‌ها، همچون کاهش پنج درصدی مالیات برای بخش تولید، می‌تواند موجب تحریک فعالیت اقتصادی و افزایش رغبت به پرداخت مالیات شود، این کاهش مالیات می‌تواند به کاهش قیمت‌ها، افزایش قدرت خرید مردم و در نهایت رشد اقتصادی کمک کند.
در نهایت، تقویت نقش نظارتی و اجرایی دولت در مدیریت منابع مالیاتی و استفاده بهینه از آنها می‌تواند به بهبود سیستم مالیاتی کمک کند، شفافیت در هزینه‌کرد منابع مالیاتی و اطمینان از استفاده صحیح از این منابع، می‌تواند اعتماد عمومی را جلب کرده و تمایل مردم به پرداخت مالیات را افزایش دهد.
با اجرای این اصلاحات و رفع چالش‌های موجود، امید به بهبود وضعیت مالیاتی کشور و حرکت به سمت توسعه پایدار و عدالت اجتماعی افزایش می‌یابد، این اقدامات می‌توانند به تقویت اقتصاد ملی و افزایش رضایت عمومی منجر شوند و آینده‌ای روشن‌تر برای سیستم مالیاتی ایران به ارمغان بیاورند.
نقش مالیات در اقتصاد کشور
آرمان خالقی، دبیرکل و عضو هیئت مدیره خانه صنعت و معدن و تجارت ایران به خبرنگار سرمایه ایرانی می‌گوید: مالیات یکی از منابع اصلی درآمدی دولت برای اداره امور جاری کشور و سرمایه‌گذاری است، اما هنوز نتوانسته به‌طور کامل تبدیل به منبع اصلی درآمدی دولت شود، حال این سوال مطرح می‌شود که چرا مالیات به‌عنوان منبع اصلی درآمدی دولت در کشور محقق نمی‌شود؟ که این موضوع باید مورد بررسی قرار گیرد، سازمان مالیاتی، مأموریت شناسایی منابع درآمدی مالیاتی که طبق قانون به آن تکلیف شده است را دارد و این منابع باید وصول شوند.
وی درباره فرار مالیاتی و اقتصاد پنهان می‌افزاید: یکی از مشکلات عمده در کشور، میزان بالای فرار مالیاتی و حجم اقتصاد پنهان و زیرزمینی است که طبق تخمین‌ها، بیش از ۳۰ درصد از اقتصاد کشور را تشکیل می‌دهد، این بخش از اقتصاد تحت پوشش سازمان امور مالیاتی قرار نمی‌گیرد، زیرا از دید این سازمان پنهان است و مالیات از آن بخش وصول نمی‌شود، سازمان مالیاتی بیشتر به دنبال شناسایی و دریافت مالیات از مودیان شناخته‌شده است، این موجب می‌شود که انگیزه‌های برخی افراد برای فعالیت در بخش‌های بدون مالیات بیشتر شود.
روندهای موجود در سازمان مالیاتی
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره هدفمندی یارانه‌ها تصریح می‌کند: سازمان مالیاتی تا کنون بیشتر بر روی شناسایی و وصول مالیات از مودیان شناخته‌شده تمرکز کرده است، برای افزایش سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی، باید اراده جدی‌تری برای شناسایی بخش‌های جدید اقتصاد و برخورد با فرار مالیاتی وجود داشته باشد، این نیازمند یک سیستم هوشمند و شفاف برای نظارت و پیگیری تراکنش‌های مالی است.
خالقی خاطرنشان می‌کند: یکی از الزامات برای بهبود نظام مالیاتی پیاده‌سازی یک سیستم جامع مالیاتی است که تمام بخش‌های پنهان اقتصاد را شفاف کند، این نظام باید از ابزارهای هوشمند و فناوری اطلاعات برای شناسایی منابع درآمدی استفاده کند، در حال حاضر کشور به‌طور جدی نیاز به یک سیستم هوشمند برای شناسایی تراکنش‌های مالی و مدیریت منابع مالیاتی دارد تا فرار مالیاتی کاهش یابد و شفافیت در پرداخت‌ها افزایش یابد.
وی درباره تشویق به پرداخت مالیات و تأثیر تخفیف‌ها می‌گوید: کاهش مالیات‌ها، همچون کاهش پنج درصدی مالیات برای بخش تولید، می‌تواند موجب تحریک فعالیت اقتصادی و افزایش رغبت به پرداخت مالیات شود، این کاهش مالیات می‌تواند به کاهش قیمت‌ها، افزایش قدرت خرید مردم و در نهایت رشد اقتصادی کمک کند، زمانی که مالیات کاهش یابد، فعالان اقتصادی سود کمتری از مشتری می‌گیرند و در نتیجه حجم فروششان افزایش می‌یابد، این روند می‌تواند به نفع خود دولت باشد.
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران ادامه می‌دهد: دولت باید تلاش کند تا به جای فروش منابع طبیعی همچون نفت، این درآمدها را به سرمایه‌گذاری مولد تبدیل کند، سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و مولد به‌جای صرف هزینه‌های جاری می‌تواند به رشد اقتصادی و بهبود شرایط کشور کمک کند، همچنین باید تلاش شود که دولت به‌جای بزرگ کردن خود به سمت کوچک‌سازی و کارآمدتر شدن حرکت کند، دولت باید منابع خود را به‌طور بهینه مدیریت کرده و حجم پرسنل و هزینه‌های زائد را کاهش دهد تا دولت چابک‌تری شکل گیرد.
نقش هوش مصنوعی در سیستم مالیاتی
خالقی درباره نقش هوش مصنوعی در سیستم مالیاتی تاکید می‌کند: یکی از راه‌حل‌های مدنظر برای بهبود نظام مالیاتی، استفاده از هوش مصنوعی و سیستم‌های هوشمند است، این سیستم‌ها می‌توانند داده‌ها را سریع‌تر و با دقت بالاتر تحلیل کرده و فرایند شناسایی مالیات‌دهندگان را به‌طور خودکار انجام دهند، این اقدامات کمک می‌کند تا بار مالیاتی به‌طور عادلانه‌تر توزیع شود و از فساد اداری و مالی جلوگیری شود، به این ترتیب افراد نمی‌توانند از پرداخت مالیات فرار کنند و سیستم مالیاتی به‌طور مؤثری عمل خواهد کرد.
وی می‌گوید: هوشمندسازی سیستم‌های مالیاتی و استفاده از فناوری اطلاعات در شناسایی تراکنش‌های مالی به سازمان مالیاتی کمک می‌کند تا با هزینه و زمان کمتری به شناسایی منابع درآمدی بپردازد، این سیستم‌ها می‌توانند به‌طور دقیق‌تری بررسی کنند که درآمدها از کجا می‌آیند و چطور جابه‌جا می‌شوند، از آنجا که این سیستم‌ها خودکار هستند، می‌توانند به‌جای ممیزان انسانی که ممکن است با فساد مواجه شوند، عمل کنند، همچنین این سیستم‌ها از بار اضافی بر دوش مردم جلوگیری می‌کنند و فرایندهای مالیاتی را برای مودیان ساده‌تر می‌کنند.
لزوم اصلاحات در قوانین مالیاتی
دبیر کل خانه صنعت، معدن و تجارت ایران درباره پیشرفت‌های مالیاتی و چالش‌ها اظهار می‌کند: ایران همچنان در اجرای نظام جامع مالیاتی و شفاف‌سازی بخش‌های پنهان اقتصاد به‌طور کامل موفق نبوده است، در حالی که برخی اقدامات در این زمینه انجام شده است، به‌ویژه در استفاده از سیستم‌های هوشمند و فناوری اطلاعات این سیستم‌ها هنوز به‌طور کامل پیاده‌سازی نشده‌اند و این نیازمند سرمایه‌گذاری و اراده جدی‌تر از سوی دولت و سازمان مالیاتی است.
خالقی می‌افزاید: برخی اصلاحات در قوانین مالیاتی به‌ویژه در زمینه مالیات بر عایدی سرمایه و بخش‌های مختلف اقتصادی در حال انجام است، با این حال این اقدامات باید به‌طور یکپارچه و با رعایت عدالت در توزیع مالیات انجام شوند، همچنین قوانین مالیاتی باید طوری طراحی شوند که هم به دولت کمک کنند و هم اعتماد مردم را جلب نمایند.
وی در پایان متذکر می‌شود: برای اینکه مردم اعتماد بیشتری به سیستم مالیاتی داشته باشند، دولت باید شفافیت در هزینه‌کرد منابع مالیاتی را نشان دهد و اطمینان حاصل کند که این منابع به‌طور صحیح و در راستای توسعه کشور هزینه می‌شوند، چرا که اگر مردم احساس کنند که سیستم مالیاتی به‌درستی اجرا می‌شود و فساد در آن وجود ندارد، رغبت آنها برای پرداخت مالیات افزایش پیدا می‌کند و این در نهایت به نفع کشور خواهد بود.
نقش دستگاه‌های مختلف در دریافت مالیات
محمود تولائی، رئیس کمیسیون مالیات، کار، تأمین اجتماعی اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران درباره سهم مالیات در تولید ناخالص ملی به خبرنگار سرمایه ایرانی می‌گوید: آمار و ارقامی که در ایران منتشر می‌شود، با داده‌های دیگر کشورهای دنیا متفاوت است، چرا که در دیگر کشورها سهم مالیات نه تنها از درآمدهای سازمان امور مالیاتی بلکه شامل دریافتی‌های سازمان تأمین اجتماعی، بودجه و وصولی شهرداری از مردم، (بودجه شهرداری‌ها)، حقوق گمرکی و هر آنچه که دولت دریافت و ما به ازای برای پرداخت کننده ندارد، محاسبه می‌شود، حال اگر این موارد را در محاسبه سهم مالیات در ایران هم لحاظ کنیم، عدد حاصل به طور قطعی بالاتر از میانگین منطقه و حتی بیشتر کشورهای پیش رفته می‌تواند قرار گیرد.
وی می‌افزاید: ارقام اعلام‌شده در کشور تنها مربوط به مالیات‌هایی است که سازمان امور مالیاتی وصول می‌کند، در حالی که سایر دستگاه‌ها، همچون سازمان تأمین اجتماعی، گمرک شهرداری‌ها مسئول دریافت مالیات‌های دیگری هستند.
رئیس کمیسیون مالیات، کار، تأمین اجتماعی اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران مطرح می‌کند: در برنامه‌های سال‌های اخیر، قرار بر این است که سازمان تأمین اجتماعی نیز مبلغ مالیات خود را به خزانه‌داری یا سازمان امور مالیاتی بپردازد تا آمار دقیق‌تری از سهم مالیات به دست آید، در این راستا شهرداری‌ها نیز نقش مهمی دارند و اگر مالیات‌های دریافتی از آنها نیز محاسبه شود و بقیه وصولی‌های مالیاتی مد نظر قرار گیرد اعداد و ارقام جدیدی به دست خواهد آمد که نشان‌دهنده این است که ایران از دیگر کشورها در این زمینه عقب‌تر نیست.
تولائی عنوان می‌کند: علاوه بر این، معافیت‌های مالیاتی گسترده‌ای در کشور وجود دارد که بخشی از آن مربوط حوزه‌های مختلف اقتصادی است، در سایر کشورها این معافیت‌ها کمتر است، بنابراین سهم مالیاتی بنگاه‌های اقتصادی پرداخت کننده خیلی از اعداد اعلامی بیشتر است، اما در ایران به دلیل این معافیت‌ها و همچنین سهم مالیاتی که فقط از واحدهایی اقتصادی دریافت می‌شود که مالیات پرداخت می‌کنند، نسبت مالیات به تولید ناخالص ملی ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که در آمارهای جهانی نشان داده می‌شود.
هوشمندسازی فرایند وصول مالیات
وی درباره موضوع هوشمند سازی و میزان اثر گذاری آن بر مالیات ستانی می‌گوید: هوشمندسازی فرایند وصول مالیات است، این کار سال‌ها پیش در ایران شروع شده و سیستم‌های مالیاتی کشور از ابزارهای هوشمند بسیار خوبی بهره می‌برند، بزرگ‌ترین پایگاه‌های داده در کشور مربوط به سیستم مالیاتی است که به طور دقیق تمامی تراکنش‌ها را ثبت و ضبط می‌کند، این سامانه‌ها، همچون سامانه مودیان، ثبت تمامی خریدها و فروش‌ها را در کشور انجام می‌دهند و از این نظر ایران جز کشورهای پیشرفته در این زمینه محسوب می‌شود.
رئیس کمیسیون مالیات، کار، تأمین اجتماعی اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران ادامه می‌دهد: سیستم‌های مالی دیگر کشور همچون نظام بانکی، نظام پولی و بورس ساختارهای اداری و مالی و بازرگانی همچنان با استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارند و در مقایسه با سیستم مالیاتی کشور نیستند و در این موارد بسیار از دنیا عقب تر هستیم، اما در حوزه مالیات، ایران یکی از کشورهای پیشرفته و هوشمند در سطح جهانی است.
سهم مالیات در بودجه‌نویسی
تولائی اظهار می‌کند: مبحث دیگری که باید به آن توجه کرد، مقابله با فرار مالیاتی است، در صورتی که مبالغی که از طریق کشف فرار مالیاتی وصول می‌شود، به عنوان مالیات فرار کرده در نظر گرفته شوند، این اقدام به عدالت مالیاتی کمک می‌کند، همچنین گسترش چتر مالیاتی می‌تواند فشار مالیاتی را کاهش دهد و اگر این مبالغ به‌درستی وصول شوند، کار مثبتی خواهد بود که می‌تواند به افزایش درآمدهای مالیاتی و کاهش نابرابری‌ها کمک کند.
وی متذکر می‌شود: در زمینه بودجه‌نویسی یکی از مسائلی که باید به آن توجه کرد این است که سهم مالیات در بودجه باید با توجه به شرایط بنگاه‌ها و میزان سود آنها محاسبه شود، در سال‌های اخیر با وجود اینکه بنگاه‌ها از نظر مالیاتی تحت فشار بیشتری قرار گرفته‌اند، درآمد آنها افزایشی نداشته و در واقع حجم واقعی بنگاه‌ها کوچک‌تر شده است، حال این مسئله می‌تواند به مانعی برای سرمایه‌گذاری و رشد اقتصاد مولد تبدیل شود.
رئیس کمیسیون مالیات، کار، تأمین اجتماعی اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران اظهار می‌کند: فعالان اقتصادی در حال حاضر احساس می‌کنند که بار مالیاتی سنگینی به دوش آنها قرار گرفته است، بدون اینکه درآمد آنها افزایش یافته باشد، این موضوع باید مورد توجه دولت و مجلس قرار گیرد تا از آسیب به تجارت، صنعت و خدمات مولد جلوگیری شود و اقتصاد کشور در مسیر رشد و رونق قرار گیرد.
به گزارش سرمایه ایرانی، بررسی دقیق وضعیت سیستم مالیاتی ایران نشان می‌دهد که این سیستم با چالش‌های متعددی مواجه است که برخی از آنها به عوامل ساختاری، فرهنگی و اقتصادی بازمی‌گردد.
اصلاح قوانین مالیاتی و حذف معافیت‌های غیرضروری نیز از جمله اقداماتی است که می‌تواند به بهبود نظام مالیاتی کمک کند، تنظیم سیاست‌های مالیاتی بر اساس عدالت و بهره‌وری، به توزیع عادلانه‌تر بار مالیاتی و افزایش اعتماد عمومی منجر خواهد شد، همچنین تشویق به پرداخت مالیات از طریق ارائه تخفیف‌ها و مشوق‌های مالیاتی می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی را تحریک کرده و رشد اقتصادی را افزایش دهد، یکی دیگر از راهکارهای مؤثر، سرمایه‌گذاری مولد به‌جای اتکا به منابع طبیعی همچون نفت است.
سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی و مولد، به رشد اقتصادی و بهبود شرایط کشور کمک می‌کند و از بار مالیاتی بر دوش دولت می‌کاهد، دولت باید نقش نظارتی و اجرایی خود را تقویت کرده و منابع مالیاتی را به‌طور بهینه مدیریت کند..
شفافیت در هزینه‌کرد منابع مالیاتی و اطمینان از استفاده صحیح از این منابع، اعتماد عمومی را جلب کرده و تمایل مردم به پرداخت مالیات را افزایش می‌دهد، با اجرای این اصلاحات و رفع چالش‌های موجود، امید به بهبود وضعیت مالیاتی کشور و حرکت به سمت توسعه پایدار و عدالت اجتماعی افزایش می‌یابد، این اقدامات می‌توانند به تقویت اقتصاد ملی و افزایش رضایت عمومی منجر شوند و آینده‌ای روشن‌تر برای سیستم مالیاتی ایران به ارمغان بیاورند.
منبع خبر : ایمنا
