به گزارش خبرگزاری سرمایه ایرانی از اصفهان، ۲۹ اسفند یادآور یکی از مهم‌ترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران است و روزی که ملت ایران با رهبری دکتر محمد مصدق و آیت الله کاشانی و همراهی سایر مبارزان ملی، موفق شد صنعت نفت را از سلطه بیگانگان خارج کرده و گام بزرگی در مسیر استقلال اقتصادی و سیاسی کشور بردارد.
تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در سال ۱۳۲۹ نه‌تنها یک پیروزی تاریخی برای ایرانیان بود، بلکه تأثیرات عمیقی بر سیاست‌های بین‌المللی، نقش ایران در بازار انرژی و ساختار اقتصادی کشور بر جای گذاشت.
ملی شدن صنعت نفت لایحه‌ای بود که در ۲۹ اسفندماه سال ۱۳۲۹ هجری شمسی توسط مجلس شورای ملی به تصویب رسید و به موجب آن صنعت نفت ملی شد.
پس از کشف نفت ایران در قرن نوزدهم، پادشاهان قاجار با قراردادهایی نفت را با قیمت نازل به کشور انگلستان سپردند و بعد از قاجار، رضاخان توسط انگلیسی‌ها، آن قراردادها را تمدید و بلکه قراردادهای بدتر از آن را بست و به موجب آن قراردادها، اختیار کامل نفت دست انگلیسی‌ها افتاد.
قرارداد دارسی و قرارداد الحاقی گس – گلشائیان از جمله آن قراردادها بود که در مقابل، با آگاهی مردم و اعتراض‌ها نسبت به وضعیت قراردادهای نفتی بین دولت ایران و انگلستان، دکتر مصدق در مجلس شانزدهم، طرح ملی شدن صنعت نفت را مطرح کرد و با حمایت آیت‌الله کاشانی و علمای دیگر برخوردار شد و در نهایت لایحه ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹ در مجلس به تصویب رسید.
دکتر مصدق در سال ۱۳۳۰ نخست وزیر شد ولی با توجه به عملکردها و اعتماد بیش از حد به آمریکا، با کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ برکنار شد و سرلشکر فضل‌الله زاهدی روی کار آمد و با بستن قراردادهای نفتی با انگلستان و آمریکا عملاً آثار نهضت ملی شدن نفت را از بین برد و بدین‌گونه ملی شدن صنعت نفت به پایان رسید.
در نامه‌های دکتر مصدق، صفحه ۲۷۶ آمده است که: اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی است که به مملکت شده، باید از آن کسی که اول این پیشنهاد را نمود سپاسگزاری کرد و آن شهید راه وطن دکتر سید حسین فاطمی نائینی است که روزی در خانه آقای نریمان پیشنهاد خود را داد و عده‌ای از نمایندگان حاضر در آن جلسه آن را به اتفاق آرا تصویب نمودند رحمه‌الله علیه که در تمام مدت همکاری با اینجانب حتی یک ترک اولی هم از آن بزرگوار دیده نشد.
البته برخی منابع از اشخاص دیگری برای اولین پیشنهاد نام می‌برند اما در اکثر آنان نام دکتر حسین فاطمی نائینی که سیاستمدار و روزنامه نگار برجسته‌ای بود به چشم می‌خورد.
سید حسین فاطمی در سال ۱۲۹۶ هجری شمسی در شهر نائین متولد شد. پدرش روحانی عالیقدر سید علی‌محمد معروف به سیف العلماء و مادرش سیده طوبی دختر حجه‌الاسلام (خادم‌العلوم) که هر دو از خانواده‌های سادات طباطبایی نائینی بوده‌اند.
سید حسین فاطمی معروف به دکتر فاطمی سیاستمدار و روزنامه‌نگار ایرانی بود که از ۱۳۳۱ تا ۱۳۳۲ به‌عنوان وزیر امور خارجه فعالیت کرد. طرح «جمهوری» در آن مقطع از سوی فاطمی بوده است.
فاطمی را همراه با علی شایگان از چهره‌های برجسته جناح چپ دولت مصدق می‌نامیدند.
او به فاصله سه سال، دو بار ترور شد؛ بار اول توسط محمدمهدی عبدخدایی در ۱۳۳۰ و بار دوم توسط شعبان جعفری در ۱۳۳۲ که هر دو بار هم جان سالم به در برد.
فاطمی همچنین در دوران وزارت بالاترین نشان کشوری معروف به «نشان همایون» را از دست شاه دریافت کرد.
ریش زیادی گذاشته بود
در اختفا بود. از این خانه به آن خانه. بالاخره لو رفت. ۱۹ آبان ۳۳ تیرباران شد. شاه اصرار داشت او را از هرجا که هست بیابند و واسطه گری علما هم بی‌اثر باشد.
پس از کودتا ۲۸ مرداد ۳۲ دکتر حسین فاطمی وزیر خارجه مصدق برای مدتی مخفی شد. ریش بسیار بلندی گذاشته بود تا شناخته نشود و از محل اختفا امکان بیرون آمدن نداشت. از همان ساعت نخست که شاه به کشور بازگشت پیگیر دستگیری فاطمی بود.
شاه به دستگیری فاطمی به هر شکل ممکن اصرار داشت. دلیل این شدت شاه دو چیز بود: انتقادات تند فاطمی در روزنامه اش به شاه و خاندان سلطنتی و کوشش وی برای تغییر پادشاهی به جمهوری.
محل اختفای فاطمی توسط یکی از همسایه‌ها لو رفت و داستان تازه از اینجا شروع می‌شود: روز دادرسی فاطمی در حضور تیمسار بختیار و سرتیپ نصیری بود. هنگام خروج فاطمی از ساختمان کاخ شهربانی، شعبان بی مخ و یارانش با چاقو به فاطمی حمله‌ور شده و ضرباتی وارد کردند. سلطنت فاطمی، خواهر وی از طریق خبر رادیو مطلع شده بود که برادرش را دستگیر کردند. خود را به آن محل رسانده که مصادف با حمله چاقوکشان به فاطمی شده و خود را سپر بلا کرده بود.
حمله کنندگان ۶ ضربه به فاطمی و ۱۰، ۱۱ ضربه به خانم سلطنت وارد کردند. فاطمی را درحالیکه روی زمین افتاده بود و خونش جاری بود با همان جیپی که آورده بودند، دور کردند.
فاطمی سرانجام پس از محاکمه در دادگاه نظامی به دلیل اقدام برای برکناری شاه و اقدام علیه سلطنت در سحرگاه ۱۹ آبان ۱۳۳۳ اعدام شد.
آیت الله زنجانی تلاش بسیاری برای جلوگیری از اعدام دکتر فاطمی می‌کند و حتی از آیت الله بروجردی هم کمک می‌خواهد و بروجردی در پاسخ او چنین می‌گوید: «انگلیسی‌ها از او کینه به دل دارند.»
منبع خبر : سرمایه ایرانی
