به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانی تالاب میقان به‌عنوان یک تالاب کویری که نام آن در میان ۱۰ تالاب مهم ایران به‌چشم می‌خورد، حیات‌وحش و طبیعت بی‌نظیری دارد و جلوه بسیار زیبایی به منطقه کویری اطراف بخشیده است.
این تالاب شرایط آب‌وهوایی متعادل و مناسبی نیز دارد، از این رو پرندگان فصلی بسیار زیادی در بعضی از ماه‌های سال به این تالاب مهاجرت می‌کنند و در واقع نیزارهای تالاب محل گذران این پرندگان در زمستان‌ها شده که در آتش‌سوزی اخیر تا حدودی از بین رفته است، در حالی که برخی افراد وجود نیزارها در این تالاب را عامل آتش‌سوزی یا جمع‌شدن پشه‌ها در محیط تالاب می‌دانند.
کارشناسان محیط زیست معتقد هستند این نیزارها در ۲۰ سال اخیر جزئی از اکوسیستم تالاب شده و به‌عنوان محل گذران پرندگان، قلب تپنده تالاب به‌شمار می‌رود و وجود پشه‌ها، به‌دلیل بی‌کیفیت بودن آب ورودی به تالاب است و از طرفی نیز عامل آتش‌سوزی در نیزارها، کاهش حقابه تالاب و خشک‌شدن این نی‌ها است.
تالاب میقان از کمبود آب رنج میبرد، لذا مدیران باید برنامه‌ای جامع در این زمینه تدوین کنند.
میقان، ظرفیتی تأثیرگذار در اکوسیستم طبیعی شهر اراک
وحید میرنظامی، رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک اظهار می‌کند: تالاب میقان گذشته از اینکه یک ظرفیت گردشگری و یک سرمایه اکولوژیکی محسوب می‌شود، در اکوسیستم طبیعی شهر اراک نیز تأثیرگذار است.
وی می‌افزاید: دو هزار لیتر بر ثانیه از فاضلاب شهری وارد تصفیه خانه می‌شود که از این مقدار هزار لیتر تصفیه شده و مابقی به‌صورت تصفیه نشده وارد تالاب میقان می‌شود.
رئیس کمیسیون نظارت و حقوقی شورای اسلامی شهر اراک تصریح می‌کند: آنچه موجب رشد نیزارها در این منطقه شده، وجود فسفر و نیتروژنی است که از فاضلاب تصفیه نشده ایجاد می‌شود و به‌مثابه «کود» عمل می‌کند که این نیزارهای به‌وجود آماده، آلودگی‌های زیست‌محیطی را به‌همراه دارد و وجود آن، اقتضای طبیعی تالاب نبوده و به‌دلیل رعایت نکردن موارد بهداشتی و زیست‌محیطی این محدوده به نیزار تبدیل شده است.
وی ادامه می‌دهد: رشد این نیزارها هر ساله مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد و با ایجاد یک رعد و برق یا گاهی به‌دلیل دخالت‌های انسانی موجب آتش‌سوزی و آلودگی‌های زیست‌محیطی می‌شود.
میرنظامی خاطرنشان می‌کند: در گذشته ۱۱ رودخانه وارد این تالاب می‌شده که به‌دلیل بندها و سدهایی که در مناطق مختلف استان زده شده است، دیگر وارد این محدوده نمی‌شود و تنها ورودی آب تالاب، فاضلاب تصفیه نشده‌ای است که اکوسیستم این محدوده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
محرومیت تالاب میقان از حقابه طبیعی
سیاوش آقاخانی، کارشناس محیط زیست با اشاره به تالاب میقان اظهار می‌کند: این تالاب با ارتفاعی که از سطح دریا دارد به‌عنوان دومین تالاب مرتفع کشور و یکی از ۱۰ تالاب مرتفع جهان به‌شمار می‌رود. ما در اینجا با پدیده‌ای مواجه هستیم که هم یک اکوسیستم کویری بوده و میزان تبخیر و تعرق در آن بیش از بارندگی است که در عین حال به‌دلیل شرایط خاص مورفولوژیکی خود اکوسیستم تالابی در آن ایجاد شده است.
وی می‌افزاید: میقان در گذشته یک تالاب فصلی بوده که حقابه مناسبی از رشته کوه‌های اطراف به‌ویژه در محدوده دره گردو دریافت می‌کرده و در فصول گرم سال تالاب خشک می‌شده است اما این تالاب یک اکوسیستم تالابی بوده که طی سال‌های گذشته با احداث بیش از ۲۰۰ بند خاکی، مهمترین عامل حیات آن را که حقابه تالاب بوده، از بین برده و آن را با مشکل جدی روبرو کرده است؛ طی سال‌های گذشته با راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب شهری اراک و ورود آب این تصفیه خانه به محدوده تالاب منجر شده تغییرات متفاوتی در آن داشته باشیم و مقدار آب معین اما بی‌کیفیتی به‌طور مدام وارد تالاب شود که این موضوع تغییرات اکولوژیکی زیادی در تالاب ایجاد کرده است.
این کارشناس محیط زیست تصریح می‌کند: برخی مدیران بابت ورود این آب به تالاب طی سال‌های گذشته حقابه تعریف کرده‌اند، در صورتی‌که مشکل اصلی ندادن حقابه طبیعی، بالا دست تالاب است که با بندها و سدهای خاکی که خود همین مدیران ایجاد کرده از بین رفته است و فاضلاب وارد تالاب می‌شود.
وی معتقد است، در حال حاضر با توجه به مشکلات حادی که در حوزه آب استان ایجاد شده است و بارگذاری غلط صنایع آب بر در حاشیه دشت اراک، استفاده از فاضلاب و بازچرخانی آب هم توجیه اقتصادی پیدا کرده و همین حقابه فاضلابی تالاب میقان نیز دچار چالش و آسیب شده است و مدیران به‌دنبال حذف آن هستند؛ در واقع در اقدام اول تالاب از حقابه طبیعی خود محروم شده است و در گام دوم همین فاضلابی را که منجر به زنده ماندن تالاب شده را می‌خواهند بگیرند و به یک میزان حداقلی قناعت کنند.
آقاخانی می‌افزاید: طی سال‌های گذشته تغییراتی در محدوده تالاب اتفاق افتاده و بحران‌های دیگری را ایجاد کرده است؛ برای مثال بهره برداری غلط از اراضی حاشیه تالاب، دام بیش از حد، استفاده غلط از اراضی کشاورزی همه این موارد منجر به ایجاد کانون‌های ریزگرد در حاشیه تالاب شده است و این تن نحیف تالاب زیر شلاق توسعه نامتوازن شهری و محدوده حاشیه آن، آسیب جدی می‌بیند و بحران‌های بزرگی را برای شهر اراک و اطراف آن ایجاد می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: شرکت املاح معدنی ایران با بهره برداری نادرست و خارج از ظرفیت اکولوژیکی تالاب تغییرات عمده‌ای را در آن ایجاد کرده است؛ احداث یک جاده غیراصولی که قلب تالاب را نشانه رفته، بازنگرداندن پسماندهای تولید به محدوده‌های برداشت و بسیاری دلایل دیگر که بیشترین آسیب را به تن نحیف تالاب زده است.
این کارشناس محیط زیست خاطرنشان می‌کند: مهمترین عامل تخریب تالاب، تعداد زیاد دستگاه‌های تصمیم‌گیر برای آن است و می‌توان گفت که هر کسی، در راستای منافع کوتاه مدت اداری خود به‌دنبال ایجاد چالش‌های جدی در تالاب است.
وی اضافه می‌کند: به گفته مدیران ذی‌ربط، این نیزارها از ابتدا جزئی از اکوسیستم طبیعی تالاب نبوده است، در صورتی‌که طبق تعاریف کنوانسیون رامسر، تالاب‌ها به دو نوع طبیعی و مصنوعی دسته‌بندی می‌شود و تغییر می‌تواند این اکوسیستم را به یک تالاب مصنوعی تبدیل کند؛ مشکل آتش‌سوزی نه تنها در نیزارهایی که طی ۲۰ سال از اکوسیستم تالاب و از مهمترین مراکز تجمع پرنگان مهاجر مرکز کشور در زمستان‌ها به شمار می‌رود، نبوده است، بلکه کاهش حقابه و خشک‌شدن این نیزارها است.
این کارشناس با بیان اینکه نداشتن سیستم اطفای حریق منجر شد تا نتوانیم در دقایق نخست از گسترش آتش جلوگیری کنیم، می‌افزاید: اقدامات غیر اکولوژیکی که در تالاب انجام شده است و در نهایت نحوه مواجهه مدیران مربوطه پس از آتش‌سوزی نشان می‌دهد، نگاه جامع و مدیریت پایداری برای تالاب وجود ندارد و این نگین ارزشمند طبیعت استان مرکزی نفس‌های آخر خود را می‌کشد.
منبع خبر : ایمنا
