به گزارش پایگاه خبری بیابانک نیوز، شهر خلاق؛ این عنوانی است که یونسکو برای شماری از شهرهای کشورهای مختلف جهان از جمله ایران در نظر گرفته است. عنوانی که شرایطی را طلب می‌کند تا یک شهر و دیار بتواند آن را کسب کند و در مزه جهان شهرهای خلاق جای بگیرد.
رشت اولین شهر خلاق ایران بود که توانست در سال ۹۴ به‌عنوان شهر خلاق خوراک شناسی معرفی شود. تنوع غذایی خطه گیلان زبان‌زد است و بیش از ۲۵۰ نوع انواع غذا و خوراک همچون باقلا قاتق، میرزا قاسمی، ترش‌تره، سیرقلیه، کباب ترش، کولی غورابیج، چغرتمه، کاله کباب، کپور آبه، اناربیج، واویشکا، شش‌انداز، ترش‌آش، گمج‌کباب، موتنجن، دبیجا و ماهی ملاته در این خطه شناخته شده است.
معرفی شهرهای خاص بعنوان جهان‌شهرهای خلاق، تأثیر زیادی در جذب گردشگران خارجی و داخلی به این مناطق دارد. در همین رابطه و برای معرفی بیشتر و آشنایی با روند و چگونگی انتخاب و معرفی شهر خلاق رشت با امیر آزمون، مسئول شهر خلاق این شهر گفت‌وگویی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
رشت نخستین شهر خلاق ایران است. چه روندی را طی کردید تا موفق به کسب این عنوان شدید؟
بیست‌وششم مردادماه سال ۱۳۹۳ بود که تفاهم‌نامه همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران و شهر رشت با حضور استاندار گیلان و با امضا طرفین این تفاهم نامه محمد رضا سعید آبادی رئیس گروه کمیسیون ملی یونسکو در ایران و شهردار وقت رشت، منعقد شد.
بیستم آذرماه سال ۱۳۹۴ مصادف با یازدهم دسامبر ۲۰۱۵ میلادی شهر رشت به‌طور رسمی از سوی ایرنا بوکووا، دبیرکل سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی یونسکو مستقر در پاریس در شبکه جهانی شهرهای خلاق یونسکو در حوزه خوراک شناسی ثبت شد.
پیش از این رویداد، اسناد و مدارک مورد نیازی که باید از سوی شهرداری به یونسکو ارسال می‌شد آماده شده بود. همچنین دونامه از طرف انجمن‌های ملی فعال در حوزه خلاقیت و نوآوری در همین رابطه به سازمان یونسکو ارسال شده بود.
صنایع دستی، هنرهای سنتی، رسانه، فیلم، طراحی، غذا، ادبیات و موسیقی زمینه‌های هفت‌گانه انتخاب شهرهای خلاق هستند. هر چند در زمینه‌هایی همچون هنرهای سنتی و صنایع دستی هم در استان گیلان آثار و فعالیت‌های خوبی داشتیم اما مناسب‌تر دیدیم در حوزه خوراک شناسی و غذا پررنگ‌تر ظاهر شویم و این رشت را در این حوزه ثبت جهانی کنیم.
آن زمان قرار بود هر شهری ویژگی‌های منحصربفردی که منطبق با زمینه و اولویت شهر خلاق بود را توضیح داده و ارائه کند. رشت به‌عنوانیکی از اصلی‌ترین کانون‌های گردشگری اقامتی و بزرگترین شهر پرتراکم شمال ایران شناخته شده بود و تمام غذاهای شمال ایران و استان گیلان با اقلیم متنوعی که داشت توانست در احراز خلاق شدن این شهر در عرصه جهانی کمک کند.
تنوع غذایی در مناطق مختلف استان گیلان چگونه است؟
ناحیه شرق گیلان، جلگه مرکزی رشت شامل شهرهای رودبار و انزلی و غرب گیلان که آستارا و تالش و چند خطه دیگر هستند در این میان نقش زیادی در تنوع غذایی و خوراک استان دارند.
هر کدام از این مناطق غذاهای مشترک و متفاوتی دارند که تنوع در سبزیجات، غذاهای دریایی، گوشت و مرغ در این میان بیشتر است. البته مقصود از خوراک فقط غذا نیست، انواع آش و خورشت و سوپ‌ها را شامل می‌شود.
اهداف اصلی از عضویت رشت در شبکه بین‌المللی شهرهای خلاق چه بود؟
یکی از شرایط یونسکو برای انتخاب شهرهای خلاق، برگزاری نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها، کنفرانس‌ها و سایر رویدادهای ملی و بین‌المللی در بازه زمانی پنج سال قبل از سال ۹۴( سال انتخاب رشت به عنوان شهرخلاق) بود.
آن زمان، نهادهای دولتی و مردمی، افراد خلاق، تولیدکنندگان و حتی مغازه‌داران با محوریت سازمان فرهنگی اجتماعی شهرداری رشت از حدود سال ۸۷ کار خود را آغاز کردند و نمایشگاه‌های مختلفی در محدوده مرکزی شهر رشت برگزار شد. حتی اماکنی همچون خانه میرزا کوچک خان در خیابان استادسرای رشت که به میدان شهرداری رشت منتهی می‌شود توسط شهرداری، خریداری کرد. نمایشگاه هنرها و صنایع دستی محلی، سوغات، غذاهای محلی، گل و گیاه و عکس‌ها و تصاویر متنوع محلی و خیابانی در این زمینه شاخص بودند. نمونه دیگر نمایشگاه کودکان با غذا بود که قبل از سال ۹۴ برگزار شده بود.
برنامه شاخص شهرداری پس از انتخاب شهر رشت بعنوان جهان‌شهر خوراک چه بود؟
سال ۲۰۱۴ میلادی، سازمان میراث فرهنگی نمایشگاه بین‌المللی کارگاه آموزش آشپزی بین المللی در این شهر برگزار کرد. یکسال قبل از آن در سال ۲۰۱۳ مدارس و دوره‌های متعدد آشپزی در عرصه هتل‌داری توسط بخش خصوصی برگزار تحت نظر آموزش و پروش استان گیلان برگزار شد؛ رشته‌های هتل‌داری، آشپزی و گردشگری در این میان شاخص بودند.
رویدادهای دیگری هم در این رابطه داشتید؟
پس از پیوستن رشت به جمع جهان‌شهرهای خلاق، اتفاق دیگری در رشت افتاد. آن زمان طرح بزرگ بازآفرینی شهری در حال اجرا بود؛ بافت مرکزی شهر رشت که اولین میدان بلدیه در ایران محسوب می‌شود تغییر رویه داد و از محدوده ماشین‌رو به پیاده راه تبدیل شد.
فروردین‌ماه سال ۹۵ هم مراسم جشنی هم با حضور وزیر وقت راه و شهرسازی برگزار شد که طی آن، سفره چینی‌های زیبایی در یکی میدان اصلی شهر برپا شده بود که در حاشیه رویداد در پیاده راه‌هایی با مجسمه‌ها و المان‌ها مختلف، هنر و فرهنگ بومی منطقه را معرفی می‌کرد.
روز رشت چه روزی است و آیا در این روز هم برنامه‌ای مرتبط با شهر خلاق برگزار می‌کنید؟
شهر خلاق، سرشار از فعالیت‌های نوآورانه است و محیط شهری می‌تواند زمینه نمایان شدن استعدادها و خلاقیت‌های شهروندان را فراهم کند.
دوازدهم دی‌ماه هر سال به‌عنوان روز رشت است که طی آن از مفاخر و مشاهیر شهر رشت تقدیر می‌شوند. علاوه بر این نمایشگاه‌های مختلفی به همین مناسب برپا می‌شود. البته از همان زمانی که به شبکه شهرهای خلاق پیوستیم، در موضوع خوراک و غذا هم به این روز خاص توجه می‌شود.
برگزاری چند دوره جشنواره کدو با ارائه ۴۰ نوع خوراک پخته شده از کدو حلوایی و آثار هنری منقش بر این گونه گیاهی در دوران قبل از پاندمی کرونا برگزار کرده‌ایم.
«جشنواره جوکول» عنوان برنامه مهم دیگر شهر خلاق رشت است. «جوکول» اصطلاحی گیلکی از دو کلمه جو به معنای برنج و کول به معنای نارس است؛ به خوشه نارس برنج که رنگ آن متمایل به زردیست، جوکول گفته می‌شود که نوید رسیدن فصل برداشت و دسترنج چند ماه کار و تلاش بی وقفه را به کشاورز می‌دهد. در جشنواره جوکول علاوه بر محصولات فرآوری شده جوکول، ادوات سنتی شامل پادنگ و آبدنگ نیز برای بازدید علاقه‌مندان به نمایش گذاشته می‌شود.
جشنواره‌های شهر خلاق را هر ساله برگزار می‌کنید؟
بله؛ یا به شکل مناسبتی در تعطیلات نوروز یا روز و هفته بزرگداشت رشت در دی ماه برگزار کرده‌ایم، یا اینکه به شکل اختصاصی و تک‌محور با موضوع خوراک برپا شده است. مؤسسه آکادمی آگه به شکل تخصصی‌تر و آکادمیک آشپزهای حرفه‌ای را آموزش می‌دهد و در این عرصه فعالیت‌های خوبی داشته و دارد. این را هم اشاره کنم که امسال در خردادماه اولین سالانه شهر خلاق رشت در این کلان‌شهر برگزار شد به مدت سه روز ادامه داشت.
روز اول رویداد به مباحث علمی و آکامیک اختصاص داشت و طی آن استادان دانشگاه، شماری از سرآشپزهای پیشکسوت و معروف استان گیلان و عموم مردم و علاقه‌مندان حضور داشتند.
روز نخست به نشست‌های علمی اختصاص داشت و درباره نحوه مشارکت سمن‌ها در امور مربوط به برنامه‌های شهر خلاق، بحث و تبادل نظر شد.
روز دوم، روز پیوند دو برند شهر خلاق و شهر دوستدار کودک رشت بود. مسابقه سرآشپز کوچک گیلانی با مشارکت دانش آموزان و کودکان به شکل تهیه فیلم کوتاه در همان روز برگزار شد. تولید فیلم کوتاه دو دقیقه‌ای با قالب طبخ غذای گیلکی به زبان گیلکی، توسط کودکان و ارائه فیلم به دبیرخانه مشترک شهر خلاق و شهر دوستدار سالمند هم در آن روز اتفاق افتاد.
همچنین رویداد دیگری با عنوان «بازی با زباله‌های بازیافتی» برای کودکان برگزار شد. در روز سوم رستوران‌های صاحب برند و سرو کننده غذاهای گیلکی در بافت مرکزی شهر رشت گرد هم آمدند و مردم به شگل چشم‌گیری در این رویداد حضور یافتند.
آن روز هم مراسم اختتامیه برگزار شد و هم اینکه رستوران‌دارها، غذاها و تبحر آشپزی خود را به نمایش گذاشتند. این برنامه هر سال ادامه خواهد داشت.
امسال برنامه ویژه‌ای تدارک دیده‌اید؟
در حال برنامه‌ریزی برای هفته پژوهش و روز رشت در دی ماه هستیم و به دنبال آن برای شهر خلاق برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
ستاد راهبردی شهر خلاق رشت در سال جاری شکل گرفته که در آن تصمیم‌گیری‌های اصلی برای برنامه‌های میان مدت، کوتاه مدت و بلند مدت جهان شهر خلاق رشت منسجم‌تر از گذشته گرفته می‌شود. برنامه‌ها و طرح‌هایی با نهادهای دولتی از جمله آموزش و پرورش، فنی و حرفه‌ای و میراث فرهنگی و گردشگری داریم که طی تفاهم نامه‌هایی اجرا خواهیم کرد.
برای عید نوروز سال آینده هنوز تصمیم گیری نشده اما به احتمال زیاد ویژه برنامه‌ای در همان ایام خواهیم داشت.
طرح‌های دیگری در قالب‌های مختلف رسانه‌ای و فرهنگی با حضور رسانه‌های استان گیلان و شهر رشت داشتیم که در قالب رویدادی در تالار مرکزی شهر رشت برگزار کردیم. رسانه‌های مکتوب و برخط در این طرح با موضوع اینکه چه فعالیت‌هایی در حوزه برندینگ شهر رشت در طول شش سال گذشته داشته‌اند مشارکت داشتند و برترین‌ها معرفی شدند.
منبع خبر : ایمنا
