به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانیاز تهران، کم‌آبی تهران به یکی از جدی‌ترین چالش‌های محیط زیستی و اجتماعی تبدیل شده است؛ این بحران از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است و تأثیرات آن بر زندگی شهروندان و زیرساخت‌های شهری به‌طور گسترده احساس می‌شود.
یکی از عوامل اصلی این بحران، وابستگی شدید تهران به منابع آبی محدود شامل سدهای اطراف شهر و آب‌های زیرزمینی است که تحت فشارهای ناشی از افزایش مصرف و کاهش بارندگی قرار گرفته‌اند، در این میان هدایت بخشی از آب رودخانه‌هایی که سالانه بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب آب شیرین به دریای خزر می‌ریزند، به سدهای اطراف تهران پیشنهاد شده است، اقدامی که می‌تواند تأمین آب پایتخت را بهبود ببخشد.
طرح انتقال آب دریای خزر با هزینه سنگین از نظر اقتصادی غیرقابل توجیه است و اجرایی نیست، این هزینه‌ها شامل زیرساخت‌های مورد نیاز، انرژی مصرفی، و تأثیرات زیست‌محیطی است که اجرای این طرح را دشوار کرده است.
به جای چنین طرح‌های پرهزینه، راه‌حل‌های عملی‌تر همچون مدیریت مصرف، بازچرخانی منابع آبی و جلوگیری از هدر رفت می‌تواند به مقابله با بحران کمک کنند.
بخش کشاورزی که بیش از ۸۸ درصد مصرف آب کشور را به خود اختصاص داده است، با هدررفت گسترده منابع روبه‌رو است و صرفه‌جویی تنها ۱۰ درصدی در مصرف این بخش می‌تواند بیش از کل آب شرب و بهداشتی کشور را تأمین کند.
این موضوع نشان‌دهنده نیاز به اصلاح الگوهای مصرف آب در کشاورزی و در نظر گرفتن روش‌های مدرن در این حوزه است، علاوه‌بر این شبکه‌های انتقال آب شهری نیز به‌دلیل نوسانات زیرساختی با هدررفت آب روبه‌رو و نیازمند نوسازی و ارتقای فوری است.
تغییرات اقلیمی نیز نقش مهمی در تشدید بحران کم‌آبی ایفا می‌کند و افزایش دمای هوا به میزان بیش از دو درجه در سال‌های اخیر موجب تبخیر بیشتر آب، آسیب به اکوسیستم و کاهش منابع آبی شده است، این تغییرات نه‌تنها منابع آب شیرین را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه بر فضای سبز شهری و کیفیت زندگی شهروندان نیز اثرات منفی می‌گذارند.
بحران آب تهران نیازمند اقدامات فوری و هماهنگی گسترده میان نهادهای مختلف است و راه‌حل‌هایی همچون آموزش و مشارکت عمومی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پایدار، استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت مصرف و افزایش بازچرخانی منابع آبی از جمله راهکارهای مؤثر برای مقابله با این چالش محسوب می‌شود.
بدون توجه به این بحران پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی گسترده‌ای در انتظار پایتخت خواهد بود و تصمیمات امروز در قبال این بحران آینده‌ای را رقم خواهد زد که می‌تواند پایداری شهری را تضمین کند یا به تخریب بیشتر منابع طبیعی منجر شود.
هشدار درباره تشدید بحران کم‌آبی پایتخت
مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با هشدار درباره تشدید بحران کم‌آبی پایتخت، انتقال و شیرین‌سازی آب دریای خزر را «طرحی پرهزینه و غیرعملی» می‌داند و به خبرنگار ایمنا می‌گوید: رفع واقعی مشکل آب تهران در مدیریت مصرف، بازچرخانی منابع آبی و استفاده بخشی از بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب آب رودخانه‌هایی است که به دریای خزر می‌ریزد.
وی می‌افزاید: کم‌آبی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش‌روی شهر است، برای رفع مشکل کم آبی طرح انتقال آب از دریای خزر به تهران غیرعملی و پرهزینه است، درواقع شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به تهران حدود یک دلار به ازای هر مترمکعب هزینه دارد که این رقم بسیار بالایی است و قابلیت اجرایی ندارد.
رئیس کمیسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران عنوان می‌کند: راه‌حل‌های عملی‌تری همچون استفاده از ساختمان‌های سبز، بازچرخانی آب، بهره‌گیری از آب باران و آب‌های خاکستری و جلوگیری از هدر رفت آب است.
پیرهادی با اشاره به حجم بالای آب شیرین که از رودخانه‌ها به دریای خزر می‌ریزد، می‌گوید: سالانه بیش از ۱۰ میلیارد مترمکعب آب رودخانه‌ها به دریای خزر می‌ریزد که حدود هشت برابر نیاز آبی تهران است، اگر بخشی از این آب به سدهای کم‌آب اطراف تهران هدایت شود، می‌تواند تحولی در تأمین آب پایتخت ایجاد کند.
وی با انتقاد از هدررفت آب در بخش کشاورزی اظهار می‌کند: بیش از ۸۸ درصد آب کشور در این بخش مصرف می‌شود که حدود نیمی از آن به‌صورت بی‌رویه هدر می‌رود، اگر تنها ۱۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی شود، این مقدار بیش از کل آب شرب و بهداشتی کشور خواهد بود.
با توجه به کاهش قابل توجه بارندگی‌ها در سال جاری نسبت به سال گذشته تهرانی‌ها باید مصارف خود را حداقل ۲۰ درصد کاهش دهند، این میزان با توجه به الگوی ۱۳۰ لیتری سرانه مصرف رقم بسیار بالایی است و در شرایطی که تهران در پنجمین خشکسالی پیاپی قرار گرفته و ناترازی شدیدی بین منابع و مصارف ایجاد شده است، برخی شهروندان تا ۵۰۰ لیتر در شبانه‌روز آب مصرف کنند
رئیس کمیسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی تاکید می‌کند: دمای هوا در کشور بیش از دو درجه افزایش پیدا کرده که بر تبخیر آب، اکوسیستم و فضای سبز تأثیر منفی گذاشته است، اگر به این چالش‌ها به دقت پرداخته نشود، در آینده با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم شد.
پیرهادی از ارسال نامه به رؤسای سه قوه، شورای عالی امنیت ملی، شورای امنیت کشور، قرارگاه ثارالله، وزارت اطلاعات و شورای تأمین استان خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: پیگیر اهمال‌کاری‌های گذشته در مدیریت آب هستیم و از قوه قضائیه خواسته‌ایم این موضوع را بررسی کند.
وی می‌گوید: بحران آب در تهران بسیار جدی است، اگر راه‌حل‌های اساسی برای آن اندیشیده نشود، با تبعات گسترده‌ای روبه‌رو خواهیم شد.
بازچرخانی آب برای حل بحران آب تهران
عبدالمطهر محمدخانی، سخنگوی شهرداری تهران به خبرنگار ایمنا می‌گوید: برای مقابله با مصرف بی‌رویه آب شرب و مدیریت منابع آبی اقداماتی را به‌صورت گسترده در دستور کار قرار داده است.
وی می‌افزاید: یکی از مهم‌ترین تلاش‌ها، کاهش برداشت از چاه‌ها و استفاده از منابع بازچرخانی آب برای آبیاری فضای سبز شهری است که موجب کاهش فشار بر منابع زیرزمینی شده است، در همین راستا توسعه سیستم‌های بازچرخانی آب با هدف استفاده مجدد از آب‌های مصرف‌شده در بخش‌های غیرضروری همچون آبیاری، تأثیر قابل توجهی در کاهش مصرف آب شرب داشته است.
سخنگوی شهرداری تهران عنوان می‌کند: طرح‌های مشوق صرفه‌جویی و ارائه امتیازات به مشترکان کم‌مصرف، فرهنگ استفاده بهینه از آب را تقویت و به کاهش مصرف غیرضروری کمک می‌کند، شهرداری تهران در همکاری با شرکت آب و فاضلاب تلاش کرده است تا هدررفت آب در شبکه‌های توزیع شهری را با به‌روزرسانی تجهیزات و فناوری‌ها کاهش دهد که این اقدامات علاوه‌بر صرفه‌جویی در منابع، کیفیت خدمات آبی را بهبود بخشیده است.
محمدخانی می‌گوید: برنامه‌های آموزشی و فرهنگی نقش کلیدی در مدیریت مصرف آب دارد، شهرداری تهران با راه‌اندازی تصفیه‌خانه شهری، برگزاری کمپین‌ها و اطلاع‌رسانی‌های گسترده، شهروندان را به صرفه‌جویی در مصرف و استفاده بهینه از منابع آبی تشویق کرده است، آموزش درباره بحران کم‌آبی و راه‌های ساده صرفه‌جویی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به کاهش فشار بر منابع آبی پایتخت کمک کند.
وی اظهار می‌کند: این اقدامات نشان‌دهنده تلاش شهرداری تهران در مقابله با بحران آب و مدیریت بهتر منابع آبی است، با این حال بحران کم‌آبی نیازمند مشارکت بیشتر شهروندان و نهادهای مرتبط است تا تأثیرات پایدارتر و گسترده‌تری در کاهش مصرف و حفاظت از منابع آبی ایجاد شود.
کسری آب در سدهای تهران
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب به خبرنگار ایمنا می‌گوید: با وجود ۳۲۱ میلیون مترمکعب ذخیره آب در سدهای تأمین آب شرب تهران، نسبت به میزان انتهای فروردین، ۴۴۹ میلیون مترمکعب کسری منابع آب سطحی در تهران وجود دارد، به‌عنوان مثال سد امیرکبیر در تهران نسبت به سال گذشته شده است و سد امیرکبیر تنها ۱۱ میلیون مترمکعب آب دارد که نسبت به سال گذشته ۱۸ درصد کمتر است.
وی می‌افزاید: میزان آب در سد لار ۱۱ میلیون، در سدلتیان هشت میلیون متر مکعب و ماملو ۲۹ میلیون مترمکعب است، مجموع این سدها ۴۸ میلیون مترمکعب آب دارد در حالی که نیاز آبی این شهر بیش از یک میلیارد مترمکعب است.
سخنگوی صنعت آب تصریح می‌کند: با توجه به کاهش قابل توجه بارندگی‌ها در سال جاری نسبت به سال گذشته، تهرانی‌ها باید مصارف خود را حداقل ۲۰ درصد کاهش دهند، این میزان با توجه به الگوی ۱۳۰ لیتری سرانه مصرف، رقم بسیار بالایی است و در شرایطی که تهران در پنجمین خشکسالی پیاپی قرار گرفته و ناترازی شدیدی بین منابع و مصارف ایجاد شده است، برخی شهروندان تا ۵۰۰ لیتر در شبانه‌روز آب مصرف کنند.
به گزارش ایمنا، مسئولان به‌تازگی برای تأمین آب در تهران به سراغ چاه‌های موجود برای فضای سبز رفته‌اند که حتی ۱۰۰ حلقه چاه عمیق بدون اطلاع شهرداری تهران حفاری شده است.
هر سال ۳۰۰ هزار مهاجر جدید به استان تهران اضافه می‌شوند، اما میزان آب موجود ثابت است، همچنین صنایع و فضای سبز در حال افزایش است به‌عنوان مثال در منطقه ۲۲ تهران به شدت افزایش ساخت‌وساز وجود دارد که نیاز به آب دارد.
سرانه مصرف آب شهروندان تهرانی به ۲۵۰ لیتر در روز رسیده است و مسئولان از احتمال محدودیت‌های شدید برای مشترکان پرمصرف خبر می‌دهند.
براساس اعلام دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور از ابتدای سال آبی (مهر) تا نیمه اسفند میزان ورودی مخازن کل معادل ۸ میلیارد و ۴۴۰ میلیون مترمکعب بوده است که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته این عدد به ۱۲ میلیارد و ۱۸۰ میلیون متر مکعب رسید و نشان‌دهنده کاهش ۳۱ درصدی ورودی سدها است.
منبع خبر : ایمنا
