به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانی، ایران کشوری زلزله‌خیز است، تا آنجا که طبق آمار موجود به‌طور متوسط، هرسال یک زلزله و در هر ۱۰ سال هم یک زلزله با بزرگی شش درجه و بیشتر در مقیاس ریشتر، در نقطه‌ای از آن به وقوع پیوسته است. اما با وقوع زلزله شدید در ترکیه، اهمیت زلزله خیز بودن ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است به نحوی که بسیاری نسبت به امکان وقوع چنین زلزله‌ای در تهران و شهرهای بزرگ اظهار نگرانی می‌کنند.
در بررسی خسارات زلزله باید توجه داشت وقوع این بلایای طبیعی یک طرف ماجراست و استفاده از مصالح نامرغوب طرف دیگر است که شاید اهمیت آن در تخریب ساختمان‌ها بیشتر از حوادث طبیعی باشد. به عبارتی مصالح نامرغوب و نبود نظارت فنی و مهندسی صحیح در برخی از ساخت‌وسازها به‌اندازه‌ای مؤثر است که به جرأت می‌توان گفت عمر مفید بیشتر ساختمان‌ها متأثر از کیفیت غیراستاندارد و مصالح نامرغوب است.
آمارها نشان دهنده ناایمن بودن ۶۰ تا ۷۰ درصد ساختمان‌های کشور است، بنابراین می‌توان گفت بیش از نیمی از ساختمان‌های ایران، حداقل استانداردهای لازم را هم ندارند. علاوه بر این، سراسر کشور از شبکه گازرسانی برخوردار است که این موضوع، ایران را به یک منطقه مین گذاری شده برای افزایش خطرات زلزله تبدیل کرده است. این روند خطرناک باعث شده هم مردم و هم مسئولان نسبت به وقوع حوادث غیرمترقبه، نگرانی بیشتری داشته باشند.
همچنین شرایط و زیرساخت‌های مورد نیاز حمایتی کافی در بیشتر نقاط کشور وجود نداشته و مسائلی همچون، فقدان شبکه حمل نقل مناسب منجر شده خطرات زلزله بیش از پیش اهمیت داشته باشد. حال با توجه به استقرار جمعیت قابل‌توجهی در خانه‌های غیر مقاوم و حتی خانواده‌هایی که سکونت‌گاه‌هایشان با معماری روستایی، بومی و سنتی بنا شده است، توجه و اقدامی سریع در رابطه با بهسازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌های ناایمن، قطعاً ضروری مهم به‌شمار می‌آید به‌طوری‌که در سال‌های اخیر تاکید بسیاری نسبت به این موضوع می‌شود.
برای ساختمان‌های فرسوده و بازارهای ناایمن اصفهان چه تدابیری اندیشیده شده است؟
آتش‌سوزی‌های چندباره در انبارها و مغازه‌های میدان نقش‌جهان اصفهان، همگی گویای رعایت نشدن ضوابط ایمنی ساخت‌وساز و فرسودگی در رابطه با اجرای قوانین لازم در راستای ایمن سازی این بازار تاریخی است. وقایعی ناخوشایند که به‌غیراز خسارت‌های مالی، خسارت‌های جانی جبران‌ناپذیری را هم بر جای گذاشته است. و اکنون‌که شاهد زلزله‌های اخیر، هم هستیم شاید این موضوع که نظارت بر ساختمان‌ها با دقت و سخت گیری‌های بیشتری باید به انجام رسد باری دیگر موردتوجه قرار گیرد.
در زمان وقوع حوادثی چون، ریزش پلاسکو و متروپل اعلام شد که صدها برج و ساختمان بلندمرتبه دیگر هم در شهرهای مختلف ایران وجود دارد که شرایط غیراستانداردی داشته و هرلحظه و براثر حادثه‌ای کوچک امکان فروریختن آن‌ها نیز به‌شدت وجود دارد و در هر دیاری با ده‌ها ساختمان تجاری و مسکونی و… قدیمی، فرسوده و یا نوساز، فاقد استاندارهای لازم روبه‌رو هستیم؛ اما بحث بر سر آن است تا چه میزان نسبت به امنیت این ساختمان‌ها توجه وجود دارد؟
قطعاً آمیخته‌ای از مصالح نامرغوب و غیراستاندارد، نیروی انسانی غیرحرفه‌ای، رعایت نکردن اصول ایمنی توسط مالکان یک واحد صنفی یا مسکونی، فقدان نظارت صحیح از سوی نهادهای مربوطه و فرسودگی و خستگی یک بنا از عوامل حادثه‌آفرین باشد؛ اما حالا سوال اینجاست که در مجتمع‌ها، بازارچه‌ها و بناهای فرسوده و یا تاریخی شهری مانند اصفهان چه مقدار ازاین‌گونه موارد تهدیدکننده وجود دارد؟
در این خصوص احمدرضا کیانی، مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان در خصوص اقدامات انجام شده برای بررسی وضعیت ایمنی ساختمان‌ها اظهار می‌کند: کارگروه پایش ساختمان‌های بلندمرتبه و ناایمن شهر اصفهان از اواسط سال ۹۶ با حضور سه نفر از مجموعه نظام مهندسی اصفهان، و از مجموعه سازمان‌های آتش‌نشانی، اداره کل راه و شهرسازی، معاونت شهرسازی شهرداری و مدیریت بحران شهرداری اصفهان هر کدام یک نفر، تشکیل شده است، همچنین نماینده هر منطقه شهرداری در این کارگروه به نسبت محدوده بازدید از ساختمان‌ها، حضور پیدا می‌کند.
وی اضافه می‌کند: این بازدیدها به صورت یک روز در هفته انجام می‌شد که تلاش شده است به سه روز در هفته افزایش یابد تا سریع‌تر به موضوعات ساختمان‌های ناایمن رسیدگی شود.
از سال ۹۶ تاکنون حدود ۴۳۰ ساختمان ناایمن شناسایی شده است
مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان می‌گوید: از سال ۹۶ تاکنون حدود ۴۳۰ ساختمان ناایمن شناسایی شده و از اوایل امسال نیز شناسایی‌ها، پایش و ارزیابی توسط کارگروه آغاز شده است که حدود ۵۰ ساختمان در مناطق پانزده‌گانه شهرداری اصفهان پایش و مکاتبات آن با منطقه مربوطه انجام شده تا ایراد ساختمان‌ها از طریق مسئولان منطقه به مالک یا مالکان اعلام شود.
کیانی ادامه می‌دهد: تاکنون حدود ۵۰ ساختمان ناایمن شهر اصفهان ایمن‌سازی شده است، در این راستا ایرادهای تمام ساختمان‌هایی که توسط کارگروه پایش ساختمان‌های بلندمرتبه و ناایمن شهر اصفهان بررسی شده است به منطقه اعلام می‌شود و مالکان موظف به رفع ایرادها هستند. نگاه ما نخست به مجموعه‌های عمومی شهر همچون پاساژها، بازارها و مجتمع‌های تجاری و ساختمان‌های مربوط به بخش خصوصی و ارگان‌ها است، بنابراین مالکان ساختمان‌های ناایمن باید بدانند که نظارت و پیگیری تا زمان ایمن‌سازی ساختمان‌ها ادامه دارد.
وی تصریح می‌کند: طبق آخرین مکاتبات انجام شده با مدیران مناطق شهرداری، مقرر شد تا نتیجه مکاتبات قبلی کارگروه اعلام شود و چنانچه مجموعه‌ای در این راستا همکاری لازم را نداشته باشد، باید با مدیریت بحران استانداری و دادستان هماهنگی لازم انجام و موضوع مطرح شود تا مسئولان مربوطه الزامات قانونی و اعمال قانون را تا مرحله دریافت تعهد برای ایمن‌سازی یا پلمب ساختمان انجام دهند.
مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان ادامه می‌دهد: بی‌شک ساختمان‌هایی که پایان کار ندارد، دارای ایراد در زمینه ایمنی و ساختمان بوده است، لذا بیشتر ساختمان‌هایی که در حال حاضر ناایمن است، عمر مفید خود را گذرانده و نیاز است به لحاظ سازه‌ای نیز بررسی شود اما علت نداشتن پایان کار در ساختمان‌های نوساز، رعایت نکردن موارد ایمنی در آن بوده است؛ معاونت شهرسازی یا سازمان آتش‌نشانی به عنوان ناظر موارد ایمنی را کنترل می‌کنند تا مشکلی نداشته باشد.
کیانی می‌گوید: چنانچه مشکلی در ساختمان مشاهده شود و ایراد برطرف نشود، پایان کار ساختمان امضا نخواهد شد؛ سازوکاری که از گذشته تاکنون با جدیت در مجموعه شهرداری اصفهان وجود داشته است مبنی بر ایمن بودن ساختمان‌ها است.
وی اضافه می‌کند: وقتی قرار است ملکی خریداری کنیم، ندانستن قانون نافی رفع مسئولیت ما نخواهد بود، لذا ما در شهرداری نمی‌توانیم به عنوان ناظر معاملات خصوصی مردم در خرید و فروش آن‌ها دخالت کنیم، بی‌شک کسی که قصد خرید ساختمان دارد، باید الزامات قانونی آن را بداند و مشاوران املاک نیز باید خریدار را از تمام شرایط ملک آگاه کنند یا خریدار با مراجعه به شهرداری منطقه محل، اطلاعات جامعی از تمام زوایای ملک دریافت کند.
مدیر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شهرداری اصفهان در پایان اظهار می‌کند: بنابراین مردم باید هنگام خرید ملک و ساختمان از همه موارد قانونی آگاه باشند و تحقیقات لازم را انجام دهند تا دچار دردسرهای پایان کار، پروانه ساختمانی یا سند نشوند و مشکل سازه‌ای و ایمنی برای آن‌ها به وجود نیاید، لذا تا پیش از اطمینان از تمام موارد مذکور باید از خرید هرگونه ملک خودداری کنند.
با توجه به اهمیت چنین موضوعی محمدحسین مهدویان‌فر، معاون شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان با واکنش نسبت به این ساختمان‌های ناایمن می‌گوید: تاکنون ۳۲۸ ساختمان ناایمن در کلان‌شهر اصفهان شناسایی‌شده که از میان آن‌ها یک‌صد ساختمان درصد ناایمنی بالاتری دارد و به ستاد مدیریت بحران استان معرفی‌شده است.
به گفته وی، پیش از حادثه مترو پل و از سال ۹۵ بعد از اتفاقات پلاسکو، کمیته‌ای تحت عنوان ساختمان‌های آسیب‌پذیر شهر اصفهان تشکیل شد و لیست ساختمان‌های عمومی و بلندمرتبه و همچنین ساختمان‌های فاقد پایان کار از مناطق شهرداری گرفته شد که این ساختمان‌ها جامعه آماری ما را به‌عنوان ساختمان‌های آسیب‌پذیر تشکیل دادند.
معاون شهردار اصفهان، با بیان اینکه مراحل قضائی ایمن‌سازی ساختمان‌های خطرآفرین توسط ستاد بحران استانداری در حال پیگیری است، اظهار می‌کند: برای برخی از این ساختمان‌ها دستور پلمب و اصلاح صادر شده است.
مهدویان‌فر بابیان اینکه ساختمان‌های ناایمن به اداره کل راه و شهرسازی نیز برای ارزیابی فنی معرفی‌شده‌اند، می‌افزاید: یکی از مشکلات مهم ما برای پیگیری امور ساختمان‌های ناایمن، بحث مالکیت آن‌هاست به‌طوری‌که اگر ساختمان مسکونی و دارای مالکان متعدد باشد پیگیری مسائل آن‌ها نیز با مشکلاتی همراه است و تبعات اجتماعی خاص خود را دارد.
ساختمان‌های اصفهان، با نظارت کامل بناشده‌اند؟
در ارتباط با ایمنی ساختمان‌های اصفهان خلیل جعفرپیشه، رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان اصفهان در گفت‌وگو با سرمایه ایرانی می‌گوید: بعد از وقوع زلزله منجیل بود که با توجه به خسارات فراوانی که در پی داشت به موضوع مقاوم‌سازی ساختمان‌های کشور توجه بیشتری شد.
وی اظهار می‌کند: با این رویکرد که ساختمان‌هایی که ساخته می‌شود حداقل از عمر صدساله‌ای هم برخوردار باشند. البته طرح‌های و الگوهایی که برای ساختمان‌های مختلف به کار می‌رود می‌توانند خلاقانه باشند به شرط آنکه از مصالح مرغوبی هم استفاده شود. ضمن آنکه طرح‌ها نباید در نمای شهر نا هنجاری ایجاد کنند.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان اصفهان در ارتباط با ایمنی ساختمان‌های اصفهان می‌گوید: نخست باید به این موضوع توجه داشت که در این شهر تاریخی دو دسته ساختمان میراثی و غیرمیراثی وجود دارد. بناهای میراثی تحت نظارت دستگاه‌های مربوطه به خود است و باید از لحاظ ایمنی موردتوجه همین ارگان‌ها قرار داشته باشد.
جعفرپیشه مطرح می‌کند: دیگر ساختمان‌هایی که در اصفهان است آن‌هایی که بعد از دهه ۷۰ بنا شده‌اند به دلیل حساسیت ارگان‌های مربوطه ازلحاظ نظارت، دارای ایمنی و استانداردهای لازم هستند.
وی تأکید می‌کند: اگر یک حادثه پیش بینی نشده مانند زلزله به وقوع رسد و یا یکی از ساکنان بی‌احتیاطی کنند نمی‌توان حوادث پس‌ازآن را پیش‌بینی کرد.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن انبوه‌سازان اصفهان تاکید می‌کند: زمانی که بحث از مقاومت می‌شود منظور حوادث معمول و زلزله‌هایی با ریشتر پایین است که البته ساختمان‌هایی که در مناطق فرسوده هستند در مقابل همین حوادث هم ایمنی ندارند. ولی آن بناهای جدیدی هم که با رعایت اصول کامل ساخته شده‌اند اگر با زلزله‌ای به بزرگی ترکیه روبه‌رو شوند نمی‌توانند مقاومت کنند.
جعفرپیشه تأکید می‌کند: در مجموع اصفهان از شهرهایی است که مسئولان آن در زمینه ارائه مجوزهای لازم برای ساخت یک ساختمان از یک طبقه گرفته تا یک مجتمع بزرگ، نظارت و سخت گیری‌های لازم را دارند برای آنکه معتقدند پیشگیری قبل از وقوع هر حادثه‌ای، بسیار بهتر است.
گزارش از: نفیسه زمانی نژاد؛ خبرنگار اقتصادی سرمایه ایرانی
منبع خبر : ایمنا
