به گزارش خبرگزاری سرمایه ایرانی؛ محمد مهدی کریمی، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت در یادداشتی اختصاصی نوشت:
«در سال‌های اخیر، غرب آسیا شاهد تحولات پیچیده‌ای در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی بوده که به نوعی به جدال کریدوری در این منطقه منجر شده است، این جدال که تحت تأثیر رقابت‌های قدرت‌های بزرگ جهانی و منطقه‌ای قرار دارد، نقش کلیدی ایران و موقعیت جغرافیایی آن در این معادلات را دوچندان کرده است.
غرب آسیا به دلیل موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی خود به یکی از کانون‌های رقابت‌های جهانی تبدیل شده است که کشورهای مختلفی از جمله ایالات متحده، روسیه و چین به دنبال نفوذ در این منطقه هستند. این منطقه شاهراه ارتباطی بین سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا است و کریدورهای حیاتی مانند تنگه هرمز، باب‌المندب و خلیج فارس را در خود جای داده است.
با توجه به قرارگیری ایران در تقاطع راه‌های تجاری که غرب آسیا، آسیای مرکزی و آسیای جنوبی را به هم متصل می‌کند، باعث شده تا موقعیت استراتژیک کشور را به یک مرکز لجستیکی بالقوه برای تجارت منطقه‌ای تبدیل کند و نقش آن را در تجارت بین‌المللی افزایش دهد.
در سال‌های اخیر، رقابت منطقه‌ای میان کشورهای ایران، امارات، ترکیه و عربستان سعودی بر سر کریدورهای تجاری و ترانزیتی شدت گرفته‌است که این رقابت‌ها نه‌تنها به دلیل اختلافات سیاسی بلکه به دلیل منافع اقتصادی نیز شکل گرفته است که تحولات ژئوپلتیکی از جمله جنگ غزه و ناآرامی‌های اخیر سوریه، آتش این نبرد کریدوری را دوچندان کرده‌است.
امارات متحده عربی به عنوان یک مرکز تجاری و مالی در غرب آسیا، تلاش می‌کند تا از طریق توسعه بنادر و فرودگاه‌های خود، به عنوان یک هاب حمل‌ونقل در منطقه شناخته شود و این کشور با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ زیرساختی در اقصا نقاط منطقه و فرامنطقه، به‌دنبال افزایش نفوذ تجاری خود است. این سرمایه‌گذاری‌ها به نحوی است که به طور منظم اخبار سرمایه‌گذاری دو گروه AD port و DP port امارات در رسانه‌های منطقه‌ای منتشر می‌شود.
ترکیه نیز به دنبال تبدیل شدن به یک کریدور اصلی برای انتقال کالاها و انرژی از شرق به غرب است و تمایل دارد به عنوان یک پل ارتباطی میان آسیا و اروپا شناخته شود. این کشور همواره با ایران در کریدور شرق-غرب رقابت تنگاتنگی داشته که تنش‌های ترانزیتی اخیر را می‌توان در قالب این رقابت گنجاند.
عربستان سعودی نیز با برنامه‌های توسعه‌ای خود و افزودن سیاست نگاه به شرق و خارج شدن از اقتصاد تک‌بعدی نفتی (طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان)، به‌دنبال افزایش نفوذ اقتصادی و سیاسی خود در منطقه است و در بنادر خود سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی کرده‌است. حتی به تازگی اعلام شد که THC کانتینری تمام بنادر عربستان صفر است که این روش دامپینگ در بازاریابی محسوب می‌شود.
ایران از یک سو با کنترل تنگه هرمز، قادر است جریان نفت و گاز به بازارهای جهانی را تحت تأثیر قرار دهد و در کریدور جهانی تأمین انرژی تأثیر بگذارد. از سوی دیگر، ایران با توسعه کریدورهای زمینی و دریایی، تلاش کرده است تا نقش خود را به عنوان یک هاب تجاری و ترانزیتی کالا در منطقه تقویت کند که دیپلماسی اقتصادی آن در دستور کار مسئولان قرار دارد.
واقع شدن ایران در میانه کمربند اتصالی شرق به غرب به عنوان یکی از کوتاه‌ترین و ایمن‌ترین راه‌های دسترسی به دو قطب اقتصادی یعنی چین و اروپا، در کنار تنوع کریدورهایی که از مسیرهای دریایی، جاده‌ای، ریلی و هوایی ایران عبور می‌کنند، موقعیت استراتژیک منحصر به فردی را ایجاد کرده تا ظرفیت ایران تنها به کریدور شمال-جنوب و سایر دسترسی‌های منطقه‌ای محدود نگردد.
ترانزیت کالا منافعی اعم از «درآمد ارزی سرشار»، «ایجاد جایگاه راهبردی در سطح بین‌الملل»، «گره خوردن منافع مشترک با کشورهای ذینفع و قدرت‌های اقتصادی و سیاسی»، «خنثی‌کنندگی تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه»، «توسعه اقتصادی و فرهنگی و افزایش مراودات مالی به واسطه وجود منافع بازرگانان کشورهای دیگر» و مهم‌تر از آن «تنظیم منافع مردم-دولت» را به همراه دارد.
با توجه به اشاره به نقش مؤثر کریدورها در شکل‌دهی معادلات اقتصادی و ژئوپلیتیکی و تنظیم جایگاه در نظم نوین جهانی باید عنوان کرد که تمام فعالیت‌های ترانزیت کالا از مسیر ایران به دست توانمند بخش غیردولتی و بازرگانان کشور صورت می‌گیرد و تعامل سازنده دولت با آن‌ها، وزن ژئوپلیتیکی ایران را ارتقا خواهد داد.»
منبع خبر : ایمنا
