به گزارش خبرگزاری سرمایه ایرانی، در زمان دولت شهید رئیسی، حوزه ترانزیت و حمل‌ونقل به عنوان یکی از محورهای کلیدی توسعه اقتصادی مطرح شد. دولت با هدف استفاده از موقعیت استراتژیک ایران در منطقه، برنامه‌های متعددی برای گسترش شبکه‌های بین‌المللی حمل‌ونقل و ترانزیت اجرا کرد. افزایش ظرفیت حمل‌ونقل ریلی، هوایی و دریایی، امکان تسریع در جابجایی کالاها و خدمات را فراهم آورد و این بخش به یکی از منابع مهم درآمدزایی برای کشور تبدیل شد.
در حوزه مسکن نیز دولت شهید رئیسی با توجه به ضرورت حل مشکلات پرونده‌های داغ این حوزه، رویکردهای جدیدی را در مدیریت شهری و ساخت مسکن به کار گرفت. با توجه به نقش مستقیم بخش مسکن در اشتغال‌زایی و رونق اقتصاد داخلی، اقداماتی همچون تسهیل در صدور پروانه ساختمانی، کاهش قیمت تمام‌شده مسکن و اجرای طرح‌های مسکن عمومی در دستور کار قرار گرفت. این اقدامات ضمن رفع مشکلات معیشتی شهروندان، به بازآفرینی اقتصادی نیز کمک کرد.
در حوزه اقتصاد خارجی و دیپلماسی اقتصادی، دولت شهید رئیسی تلاش کرد با تقویت روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای مختلف، ایران را از تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی عبور دهد. در این راستا، معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه نقش برجسته‌ای در گسترش روابط با کشورهای همسایه و شرق آسیا، به ویژه روسیه، ایفا کرد. اخبار منتشر شده از تحولات اقتصادی روسیه نشان از فرصت‌های بالقوه موجود در روابط تجاری دو کشور داشت.
روابط ایران و روسیه در دوران دولت شهید رئیسی از شتاب بالایی برخوردار شد. این رابطه با توجه به سابقه تاریخی طولانی، از جمله دوره صفوی و روابط سیاسی و تجاری دو کشور در قرون گذشته، امروزه بیشتر در قالب همکاری‌های اقتصادی و حمل‌ونقلی شکل گرفته است. آغاز ترانزیت ۱۰ میلیارد دلاری روسیه از طریق ایران نمونه برجسته‌ای از این همکاری‌ها بود که نه تنها به افزایش درآمدهای کشور کمک کرد، بلکه جایگاه ایران در نقشه حمل‌ونقل بین‌المللی را تقویت نمود.
در مجموع، دولت شهید رئیسی در تمامی این حوزه‌ها با تکیه بر سیاست‌های داخلی مؤثر و دیپلماسی اقتصادی، توانست حرکتی استثنایی در جهت توسعه زیرساختی، افزایش تبادلات تجاری و تقویت جایگاه بین‌المللی ایران رقم بزند. این اقدامات، ضمن تحقق شعار “اقتصاد مقاومتی”، بنیانی مستحکم برای رشد و توسعه پایدار در آینده فراهم کردند.
تحول در بخش انرژی: سیاست‌های مؤثر دولت سیزدهم
سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت سیزدهم درباره اقدامات شهید رئیسی در راستای مدیریت ناترازی‌ها و علت آرامش خاطر مردم در آن روزها اظهار کرد: در دوران ریاست جمهوری شهید سید ابراهیم رئیسی، دولت با چالش‌های متعددی در حوزه انرژی، به ویژه ناترازی برق در تابستان و گاز در زمستان مواجه بود. برای مدیریت این بحران‌ها، دولت اقداماتی چندپارچه انجام داد.
وی افزود: ساخت و تکمیل نیروگاه با همکاری دولت و بخش خصوصی در اولویت قرار گرفت که در مدت دو سال و نیم، رکورد تکمیل نیروگاه در کشور شکسته شد و بیش از هشت هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق اضافه گردید. همچنین، صنایع موظف شدند نیروگاه‌های داخلی احداث کنند و چند طرح بزرگ در استان‌های کرمان و اصفهان به بهره‌برداری رسید.
رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت سیزدهم تصریح کرد: در کنار توسعه ظرفیت تولید، مدیریت تقاضا نیز به خوبی در دستور کار قرار گرفت و توزیع برق میان صنایع تحت مدیریت قرار گرفت و با هماهنگی برخی واحدهای تولیدی، شیفت کاری آنها به روزهای تعطیل منتقل شد تا فشار بر شبکه برق کاهش پیدا کرد و همچنین، اصلاح الگوی مصرف خانگی با اعمال سیاست‌های تشویقی همچون قیمت‌گذاری پله‌ای و آگاهی‌بخشی عمومی محقق شد و در حوزه گاز نیز، اقداماتی برای ذخیره سوخت مایع در اختیار نیروگاه‌ها صورت گرفت؛ به‌طوری‌که ذخایر گاز مایع از حدود یک میلیارد متر مکعب در شهریور به دو و نیم میلیارد متر مکعب در آبان افزایش یافت و سوخت مورد نیاز استان‌های اولویت‌دار تأمین شد.
خلج ادامه داد: رئیسی در مدیریت روابط بین وزارت‌های نفت و نیرو نقش کلیدی ایفا کرد و در تابستان ۱۴۰۰، بدهی سه میلیارد دلاری به ترکمنستان را قسط‌بندی کرد و پرداخت نمود که منجر به امضای قرارداد سه‌جانبه سوآپ گازی با ترکمنستان و آذربایجان در پاییز همان سال شد و این قرارداد در تأمین گاز استان‌های شمالی مؤثر بود. همچنین، در زمستان ۱۴۰۲، در پی افت فشار گاز در تربت‌جام، تمامی دستگاه‌های مرتبط به ویژه وزارت نفت با استفاده از روش‌های متنوع مکمل برای حل مشکل بسیج شدند. این رویکرد یکپارچه و مدیریت هوشمندانه، سبب آرامش خاطر مردم و پایداری در تأمین انرژی در شرایط بحرانی شد.
دولت سیزدهم و مدیریت هوشمندانه بحران‌های اقتصادی
موسی شهبازی قیاسی، دبیر پیشین کمیسیون اقتصادی دولت سیزدهم در گفت و گو با خبرنگار سرمایه ایرانی اظهار کرد در گفت و گو با خبرنگار سرمایه ایرانی اظهار کرد: در ارزیابی عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم به ریاست شهید سید ابراهیم رئیسی، وضعیت نامطلوب اقتصادی کشور در زمان تحویل قدرت به این دولت اهمیت بالایی دارد، متغیرهای اقتصادی شامل تورم بالا، رشد اقتصادی نزدیک به نیم درصد، سرمایه‌گذاری منفی، کسری بودجه قابل توجه و سایر شاخص‌های نامناسب از دولت قبل (دوازدهم) به این دولت منتقل شده بود.
وی افزود: با وجود این اوضاع دشوار و همراهی دهه‌ای که از دست رفته برای اقتصاد ایران محسوب می‌شد، دولت سیزدهم با برنامه‌ها و اقدامات مختلفی موفق به بهبود نسبی در شاخص‌های اصلی اقتصادی شد و این دستاوردها شامل افزایش متوسط نرخ رشد اقتصادی به حدود ۴.۵ درصد، خروج سرمایه‌گذاری از حالت منفی، افزایش تشکیل سرمایه ثابت، بهبود محیط کسب و کار و تسهیل فرآیندهای صدور مجوز کسب و کار بود.
دبیر پیشین کمیسیون اقتصادی دولت سیزدهم تصریح کرد: از دیگر دستاوردهای مهم این دولت، اصلاحات فرایندی در حوزه اقتصاد بود. ابلاغ قانون درگاه ملی مجوزها و پیگیری جدی آن از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی، تحولی جدی در فرآیند صدور مجوزها ایجاد کرد. همچنین، تشکیل حساب واحد خزانه نقش مؤثری در انضباط مالی و بودجه‌ای کشور داشت. علاوه بر این، برنامه‌ریزی و عملکرد سازمان‌ها و شرکت‌ها نسبت به گذشته مدون‌تر و بهتر شد. این اقدامات ضمن بهبود مدیریت داخلی، به افزایش شفافیت و کارایی در نظام اداری و اقتصادی کمک کرد.
شهبازی قیاسی ادامه داد: در حوزه سرمایه‌گذاری و امنیت اقتصادی نیز دولت سیزدهم دستاوردهای قابل توجهی داشت و گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان از بهبود امنیت سرمایه‌گذاری به‌ویژه در دو سال اول دولت دارد که منجر به ایجاد اعتماد بیشتر در میان سرمایه‌گذاران شد و همچنین، دولت با مدیریت هوشمندانه نوسانات نرخ ارز توانست بدون ایجاد شوک اقتصادی، افزایش‌های لازم را در این حوزه اعمال کند. این رویکرد باعث ثبات نسبی در بازارهای داخلی و جلوگیری از تأثیرات منفی گسترده شد. همراه با این اقدامات، دیپلماسی اقتصادی نیز یکی از محورهای کلیدی عملکرد دولت سیزدهم محسوب شد.
وی بیان کرد: در حوزه بین‌الملل نیز دولت سیزدهم موفق به دستاوردهای بزرگی شد. ایران با وجود تحریم‌های گسترده توانست در قالب دیپلماسی هوشمندانه، عضویت خود را در سازمان همکاری‌های شانگهای و سپس در گروه بریکس به تصویب برساند. این دو عضویت به عنوان دستاوردهای برجسته در حوزه دیپلماسی اقتصادی مطرح شدند و زمینه توسعه تعاملات اقتصادی با کشورهای غیرغربی را فراهم کردند.
دبیر پیشین کمیسیون اقتصادی دولت سیزدهم افزود: دولت سیزدهم با حجم بالایی از آئین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و پیگیری‌های بین‌دستگاهی، حرکتی جدی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی کشور ایجاد کرد. با این حال، چالش‌های ساختاری و بلندمدت اقتصاد ایران نیازمند برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و هماهنگ است، اما دولت سیزدهم در شرایط بسیار دشوار، توانست دستاوردهای قابل توجهی را رقم بزند؛ از جمله کاهش بیکاری به بهترین سطح در سال‌های اخیر، افزایش سرمایه‌گذاری داخلی و گسترش روابط اقتصادی بین‌المللی.
شهید رئیسی و طرح نهضت ملی مسکن؛ تعهدی نیمه‌تمام
فرشید ایلاتی، کارشناس سیاست‌گذاری مسکن در گفتگویی اظهار کرد: دولت سیزدهم به ریاست شهید سید ابراهیم رئیسی با تأکید بر قانون جهش تولید مسکن، تعهد داشت که سالانه یک میلیون واحد مسکونی در کشور بسازد. در همین راستا، طرح نهضت ملی مسکن آغاز شد و قراردادهایی برای حدود یک میلیون واحد منعقد شد، اما فرآیند آماده‌سازی زمین با کارشکنی‌ها و تأخیرهایی همراه بود که منجر به کندی اجرای طرح شد.
وی افزود: با وجود اراده دولت برای پیشبرد این طرح مهم، اختلافات داخلی و ممانعت‌های فراوان در سطح متولیان امر، عامل اصلی این تأخیر بودند. در حالی که تحقق ساخت سه میلیون واحد مسکونی طی شش سال آینده امکان‌پذیر بود، رویکرد فعلی وزارت راه و شهرسازی این هدف را با ابهام روبه‌رو کرده است.
کارشناس سیاست‌گذاری مسکن تصریح کرد: شهید رئیسی موضوع مسکن را یکی از شعارهای اصلی خود در دوران انتخاباتی ۱۴۰۰ مطرح کرد و ساخت مسکن را در رأس اولویت‌های دولت قرار داد و قانون جهش تولید مسکن در سال ۱۳۹۹ تصویب شده بود و دولت موظف بود طی سه سال، دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی را آماده و وارد فرآیند ساخت کند. این برنامه شامل الحاق زمین‌ها، واگذاری آنها و تسهیلات لازم بود. در همین راستا، بخش عمده‌ای از زمین‌ها شناسایی شد و حدود یک میلیون واحد قرارداد با بانک مسکن امضا کردند که از این تعداد، نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد به مرحله دریافت تسهیلات رسیدند.
ایلاتی بیان کرد: در اجرای این طرح، فعالیت‌های مربوط به آماده‌سازی زمین نقش کلیدی داشتند که در شورای شهرسازی و معماری و تحت نظارت فرزانه صادق، دبیر وقت شورا، انجام می‌شد. با این حال، کارشکنی‌هایی در این فرآیند رخ داد که مستقل از مسائل فنی و کارشناسی، منجر به تأخیر در شروع عملیات اجرایی شدند. این تأخیرها، هرچند در نهایت برطرف شدند، ولی فرصت‌های اولیه را از دست داد و روند پیشرفت طرح را کند کرد. در این میان، فرهنگ کار و مدیریت بخشی در وزارت راه و شهرسازی به عنوان عوامل مؤثر در تسریع یا تأخیر در طرح مسکن شناخته شد.
وی ادامه داد: با وجود تمامی مشکلات و تأخیرهای اولیه، دولت سیزدهم موفق شد بخشی از تعهدات خود را در حوزه مسکن اجرا کند و زمینه‌های لازم برای ادامه روند در دولت چهاردهم فراهم شد، اما با توجه به رویکرد فعلی وزارت راه و شهرسازی و عدم تخصیص به موقع زمین‌ها، دست‌یابی به هدف سه میلیون واحدی در شش سال آینده با ابهام روبه‌رو است. بنابراین، این طرح همچنان در دست اقدام است و بسته به سیاست‌های آینده، می‌تواند به ثمر برسد یا با شکست مواجه شود. دولت سیزدهم با وجود محدودیت‌ها، گام‌های اولیه مهمی در راستای نهضت ملی مسکن برداشت، اما این مسیر در دولت چهاردهم نیازمند همت بالا و مدیریت هوشمندانه است.
شهید رئیسی و دیپلماسی ترانزیتی؛ گشایش دروازه‌های اوراسیا و بریکس
محمد مهدی کریمی، کارشناس ترانزیت اندیشکده حمل‌ونقل ایران در گفتگویی اظهار کرد: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد در تلاقی کریدورهای حمل‌ونقلی شمال-جنوب و شرق-غرب، از یک موقعیت استراتژیک ترانزیتی برخوردار است. این کشور با داشتن مرزهای زمینی و دریایی با ۱۵ کشور همسایه، نقش کلیدی در تسهیل مبادلات چند هزار میلیارد دلاری منطقه و فرامنطقه را بر عهده دارد.
وی افزود: در سال‌های اخیر، کریدورهای ترانزیتی به میدان رقابت‌های بین‌المللی تبدیل شده‌اند و کشورها به دنبال کسب سهم بیشتری از این مسیرها هستند، دولت سیزدهم نیز این موضوع را در برنامه‌های راهبردی خود قرار داد و در برنامه هفتم توسعه، هدف‌گذاری‌های جدیدی برای ترانزیت کالا انجام داد؛ از جمله رسیدن به ۴۰ میلیون تن ترانزیت کالا از طریق کریدورهای اصلی.
کارشناس ترانزیت اندیشکده حمل‌ونقل ایران تصریح کرد: در راستای توسعه ترانزیت، دولت سیزدهم دیپلماسی ترانزیتی را در دستور کار قرار داد و شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان با انجام سفرهای متعدد و دیدارهای دوجانبه، زمینه‌های همکاری در این حوزه را گسترش دادند و این رویکرد منجر به عضویت ایران در سازمان‌های مهم بین‌المللی مانند شانگهای و بریکس شد که سنگ‌بنای جدیدی برای تقویت تجارت خارجی کشور رقم زد. همچنین، باز شدن دروازه اوراسیا (اتحادیه اقتصادی اوراسیا) برای ۹۸ کالای ایرانی نیز از دیگر دستاوردهای این دیپلماسی ترانزیتی بود.
کریمی ادامه داد: در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی، صرف‌نظر از تمامی چالش‌ها، ترانزیت کالا در ایران رشد چشمگیری داشت و رکوردهای تاریخی ثبت شد. این رشد از ۵.۵۱ میلیون تن در سال ۱۳۹۹ به ۲۲ میلیون تن در سال ۱۴۰۳ رسید و نشان از اقدامات مؤثر و نگاه بلندمدت دولت در توسعه این حوزه دارد. این موفقیت‌ها نتیجه مدیریت هوشمندانه، توجه به ظرفیت‌های داخلی و استفاده از فرصت‌های بین‌المللی بود که زمینه‌ساز تحولی عمیق در حوزه ترانزیت کشور شد.
شهید رئیسی و دیپلماسی استراتژیک: فرصتی طلایی در روابط با روسیه
روح الله مدبر، تحلیلگر مسائل روسیه در گفتگویی اظهار کرد: در دوران ریاست جمهوری شهید سید ابراهیم رئیسی، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سیاست خارجی، تعمیق روابط استراتژیک با روسیه در قالب رویکرد متوازن و همکاری منطقه‌ای بود. این حرکت، زمینه حمایت مستقیم روسیه از ایران را فراهم کرد و به عضویت ایران در سازمان‌های بزرگ بین‌المللی همچون شانگهای و بریکس منجر شد؛ فرصتی که سال‌ها به دلیل مقاومت جریان غرب‌گرا و نفوذ آن در سازمان‌های بین‌المللی به تعویق افتاده بود. این تحولات نشان از اعتمادسازی عمیق میان دو کشور داشت و نقطه عطفی در سیاست خارجی ایران محسوب شد.
وی افزود: جریان غرب‌گرا در داخل ایران که تحت تأثیر سیاست‌های انگلیسی-غربی عمل می‌کرد، همواره موانعی جدی در مسیر تقویت روابط با روسیه ایجاد کرده بود. به همین دلیل، عضویت ایران در سازمان شانگهای بیش از هفده سال به تعویق افتاد و با ورود دولت سیزدهم و دنبال کردن سیاست متوازن در سیاست خارجی، موانع تاریخی برداشته شدند و روسیه با حمایت قاطع از ایران، نقش کلیدی در عضویت ایران در سازمان‌های برجسته بین‌المللی ایفا کرد. این موضوع نه تنها موقعیت دیپلماتیک ایران را تقویت کرد، بلکه زمینه دسترسی ایران به تعرفه‌های تجاری مطلوب از طریق اتحادیه اقتصادی اوراسیا را فراهم آورد.
تحلیلگر مسائل روسیه عنوان کرد: با این حال، این ظرفیت بی‌نظیر نیازمند رویکردی جدی، عمقی و بلندمدت است تا از آن بهره‌برداری شود. اگر این فرصت طلایی تنها به مراسم‌های نمایشی و سفرهای تشریفاتی محدود شود، می‌تواند به سرعت از دست برود. بنابراین، ضروری است که مسیری که شهید رئیسی با تلاش و مدیریت هوشمندانه آغاز کرد، با برنامه‌ریزی بلندمدت و بدون توجه به فراموشی یا بی‌تفاوتی، ادامه یابد تا ایران بتواند از موقعیت استراتژیک خود در نظام بین‌المللی به بهترین شکل ممکن بهره‌برداری کند.
به گزارش سرمایه ایرانی، در دوران ریاست جمهوری شهید سید ابراهیم رئیسی، دولت با رویکردی متوازن و استراتژیک در حوزه‌های انرژی، اقتصاد، مسکن، ترانزیت و دیپلماسی اقتصادی، گام‌های بلندی برداشت. این دولت با مدیریت بحران‌های انرژی، توسعه زیرساخت‌ها، بهبود محیط کسب‌وکار، گسترش دیپلماسی اقتصادی و عضویت در سازمان‌های بین‌المللی مانند شانگهای و بریکس، بنیانی مستحکم برای رشد پایدار فراهم کرد. همچنین، با وجود چالش‌های داخلی و خارجی، توانست در حوزه ترانزیت و روابط استراتژیک با کشورهای منطقه و شرق آسیا، به ویژه روسیه، موقعیت ایران را در نقشه جهانی تقویت کند.
منبع خبر : ایمنا
