کاهش قدرت نهادهای ناظر با حاکمیت سرمایه/دانش متخصصان در اجرای مبحث ۱۹ مورد توجه نیست
به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانی، یکی از مباحث مقررات ملی ساختمان، مبحث ۱۹ است که جهت رعایت استانداردهای لازم و عایق‌سازی پروژه‌های عمرانی به منظور جلوگیری از هدر رفت انرژی، تدوین شده است.
به دلیل الزام به خرید مصالح ساختمانی استاندارد، هزینه اولیه به کارفرمایان تحمیل می‌شود که عده‌ای به دلیل آگاه نبودن نسبت به فواید بلند مدت این مقررات در طول بهره‌برداری از سازه، از رعایت الزامات این قانون سرپیچی می‌کنند، از جمله مصالحی که به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی در ساختمان و بهینه‌سازی مصرف انرژی سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلوک سبک است.
براساس برآوردها تفاوت هزینه تمام شده پروژه‌های ساختمانی طبق الزامات مبحث ۱۹، نسبت به ساخت ساختمان با مصالح مغایر این الزامات، تنها پنج درصد است در حالی که تبعیت از قوانین شهرسازی موجب کاهش ۴۰ تا ۵۰ درصدی هزینه‌های ثانویه مصرف انرژی در طول بهره‌برداری از پروژه می‌شود و زمینه را برای حفظ منابع و توسعه پایدار شهر فراهم می‌کند.
در گفت‌وگو با آرمین بهرامیان، دکترای معماری منظر آسیب‌شناسی فرآیندهای شهرسازی و معماری مؤثر بر اتلاف انرژی در شهر را بررسی کردیم. مشروح گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان به چه مواردی در ساخت ساختمان اشاره می‌کند؟
مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان بحث صرفه‌جویی در مصرف انرژی را مورد توجه قرار می‌دهد و پیاده‌سازی آن در ساختمان‌ها طبق استانداردها را لازم می‌داند.
جایگاه مبحث ۱۹ در قوانین شهرسازی، معماری و مصوبات مدیریت شهری کجاست؟
تمام موارد مبحث ۱۹ باید در طراحی‌ها مدنظر گیرد و طرح توسط نهادی‌های مربوطه تأیید شود، ساخت‌وسازها در مرحله اجرا نیز باید از سوی نهادهایی مانند نظام مهندسی و شهرداری کنترل شود.
مباحثی فراتر از مبحث ۱۹ در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و جامعه علمی اهمیت زیادی برای آن قائل است، اما در فضای کار به دلیل اینکه هزینه اضافه‌ای به سازنده تحمیل و محدودیت در مصالح، نحوه اجرا و پیچیدگی‌های اداری مانع می‌شود، کارفرما یا مجریان چندان تمایلی برای اجرای دستورالعمل‌های مبحث ۱۹ ندارند.
می‌توان گفت که نحوه اجرایی شدن مبحث ۱۹ عمدتاً به شهرداری و نظام مهندسی مربوط می‌شود.
آئین‌نامه ۲۸۰۰ نیز که در طراحی ساختمان‌ها مربوط به زلزله بوده و بسیار حیاتی است نیز به درستی رعایت نمی‌شود؛ نمونه آن متروپل اهواز است که تلفات جانی به دنبال داشت؛ لذا توجه به مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان که در حد آینده‌نگری و کلیت مصرف انرژی با توجه به تغییرات اقلیمی است، مورد توجه نیست.
دستور العمل‌های مبحث ۱۹ در عمل پیاده‌سازی می‌شود؟
با تاکید بر پیاده‌سازی دستورالعمل‌ها در عمل، قدرت نهادهای ناظر مانند شهرداری و نظام مهندسی به دلیل حاکمیت سرمایه هر روز کمتر می‌شود، این نوع از حاکمیت سرمایه در کشورهایی با نظام سرمایه‌داری نیز دیده نمی‌شود. در کشور ما قدرت شهرداری و نظام مهندسی تضعیف شده است و سرمایه‌گذار یا کارفرما کار ساخت‌وساز را با کمترین هزینه و بیشتر سود پیش میبرد.
مبحث ۱۹ از جمله مواردی است که اگر آن را در سطح یک جامعه یا کشور ببینیم، فایده اقتصادی آن در یک بازه زمانی ۴۰ ساله برای شخص ساکن دیده می‌شود، اما اگر یک سودرسانی کوتاه مدت در نظر گرفته شود، کارفرما تمایلی به اجرای آن ندارد.
اجرای دستورالعمل‌های مبحث ۱۹ به قدرت نهادهای ناظر بستگی دارد و در بعضی موارد مجریان حساسیت اخلاقی بسیار کمی دارند در حالی که در برابر کارفرما تا حدی قدرت دارد.
مانع اصلی سر راه اجرای مبحث ۱۹ در ساختمان‌سازی چیست؟
مانع اصلی اهمیت ندادن به تخصص کارشناسان مبحث ۱۹ است، تصور کارفرمایان این است که دلیلی برای اجرای مبحث نیست؛ لذا با استفاده از تجربه خودشان اقدام به ساخت و ساز می‌کنند، از طرفی سرمایه‌گذار برای اجرای مبحث ۱۹ در ساخت‌وسازها، نهادهای قانونی را نیز بلا موضوع کرده است.
شهرهای کشورهای دیگر تا چه حد به این مبحث ورود پیدا کرده‌اند و رمز موفقیت آنها چیست؟
دوبی، شهرهای انگلستان و بعضی از کشورهای غربی هریک با توجه به استانداردهای مختلفی که دارند استانداردهای مشابه مبحث ۱۹ ملی ساختمان را جدی گرفته‌اند و تبلیغ آن را نیز در جهان معماری و ساخت‌وساز انجام داده‌اند.
کشورهایی مانند اندونزی و سنگاپور نیز هر کدام نسخه مشابهی دارند و استانداردهای این مبحث را ملی کرده‌اند.
اصل قضیه این است که نهادهای قانون‌گذار این کشورها قوی عمل می‌کند و مداخله غیرقانونی در این بخش وجود ندارد، از طرفی نبود آشفتگی در بازار ساخت‌وساز باعث موفقیت آنها شده است.
به دلیل بعد فرهنگی مبحث ۱۹، کشورهای خلیج فارس و امارات و عربستان نیز به تازگی رو به اجرای این قانون آورده‌اند و با توجه به ارتباطی که با کشورهای غربی داشته‌اند در این حیطه فعال هستند و ساختمانی که در آن این قوانین رعایت شود را به عنوان یک افتخار بازگو می‌کنند، اگرچه این استانداردها مختص آمریکا است.
حتی کشورهایی مانند روسیه و چین نیز با وجود اینکه با کشورهای غربی از لحاظ فرهنگی منفک یا مخالف هستند در این حیطه علمی ارتباط گسترده دارند و این ارتباط گسترده باعث می‌شود یک طراح ساختمان یا یک آرشیتکت کانادایی که این موارد را رعایت می‌کند ارزش افزوده و وجاهتی به یک ساختمان بدهد که در کل دنیا مطرح شود، در کشور ما به دلیل اینکه روند ساخت‌وساز از دنیا منفک شده، جنبه فرهنگی و تئوریک ساخت‌وساز نیز مسکوت گذاشته شده است.
منبع خبر : ایمنا
