بورس تهران همچنان روند ریزشی اصلاحی در پیش گرفته است. به‌طوری‌که در روز سه‌شنبه – آخرین روز معاملاتی – هفته گذشته شاخص کل بورس تهران باوجود رشدهای اخیر قیمت دلار و ارزندگی قیمت بسیاری از نمادهای بازار، بیش از ۳۷ هزار واحد ریزش کرد و کانال ۲میلیون و ۸۰۰هزار واحدی را از دست داد . همچنین ارزش بازار سهام که روزی حدود ۴۰۰ میلیارد دلار بود با وجود رشد قیمت دلار به محدوده ۱۱۰میلیارد دلار رسیده است . حواشی اخیر شرکت ایران خودرو ، وجود ریسک های سیستماتیک و تحولات جدید درسیاست های اقتصادی امریکا برخی از دلایل اصلی افزایش عرضه سهام و خروج پول از بورس است .
کاهش ریسک‌های سیستماتیک، عامل رونق بورس
هر چند فاصله نرخ ارز توافقی و بازار آزاد زیاد است. اما همان‌طور که در ماه‌های گذشته مشاهده شد، افزایش نرخ ارز دولتی که روزی ارز نیمایی نام داشت و امروز توافقی، نتوانست منجی بورس تهران در بلندمدت شود و فقط تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده را افزایش داد. از این روبه نظر می‌رسد در حال حاضر شرط اصلی عبور از وضعیت نامعلوم بورس کاهش ریسک‌های سیستماتیک، کنترل و مدیریت نرخ ارز و رفع ابهام از صنایع بزرگ بورسی است.
تأثیر تورم بر شاخص بورس تهران
تورم به‌عنوان افزایش مداوم سطح عمومی قیمت‌ها، به طور مستقیم بر میزان سود شرکت‌ها تأثیر می‌گذارد. طبیعی است در شرایط تورمی، افزایش هزینه‌های تولید و خدمات منجر به کاهش حاشیه سود شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس می‌شود. این موضوع می‌تواند باعث افزایش خروج نقدینگی‌ها و عرضه سهام و در نتیجه کاهش شاخص بورس شود. اما در مقابل، برخی شرکت‌ها با اجرای سیاست‌هایی مثل افزایش قیمت محصولات – که باعث انتقال تورم از تولیدکننده به مصرف‌کننده می‌شود – و یا بهبود بهره‌‌‌‌‌وری، می‌توانند از شرایط تورمی بهره‌مند شده و سودآوری خود را حفظ کنند؛ اما در کل، تورم بالا معمولاً فشار نزولی بر ارزش بازار سهام وارد می‌کند.
تأثیر تغییرات نرخ ارز بر شاخص بورس
افزایش نرخ دلار، علاوه بر افزایش تورم تولیدکننده و مصرف‌کننده، تأثیرات متفاوتی با بازار سهام می‌گذارد. از یک‌سو، افزایش نرخ ارز موجب افزایش هزینه‌های واردات مواد اولیه و تجهیزات موردنیاز شرکت‌ها می‌شود؛ اما از سوی دیگر، برای شرکت‌های صادرات محور می‌تواند افزایش سودآوری را به همراه داشته باشد. در مجموع هر چند نوسان نرخ ارز می‌تواند باعث بی‌‌‌‌‌ثباتی در بازار سهام شود. اما چون انتشار اطلاعات مرتبط با تغییرات نرخ ارز در گزارش‌های فصلی و با تأخیر منتشر می‌شود نماگر اصلی بورس معمولاً، با یک تأخیر زمانی به رشد یا کاهش نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد.
جنگ اقتصادی جدیدی در راه است
سیاست‌های اقتصادی ترامپ مثل دوره قبلی ریاست‌جمهوری‌اش رقابت با اقتصاد کشورهایی مثل چین است. تحولات اخیر اقتصادی به‌ویژه سیاست‌های ترامپ در خصوص وضع تعرفه‌های جدید و تهدیدها علیه آتش‌بس در غزه، تأثیر زیادی بر بازارهای جهانی دارد. ترامپ با اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم در تلاش است تا بر میزان تقاضا و رقابت‌های جهانی فشار وارد کند. این تصمیم‌ها بر بازار نفت نیز تأثیر گذاشته است. به‌طوری‌که بازار جهانی نفت نیز روزهای اخیر با نوسانات چشمگیری روبه‌رو شده است؛ از یک‌سو تحریم‌های اخیر نفتی دولت آمریکا علیه ایران و روسیه بر میزان عرضه و قیمت نفت تأثیر دارد و از سوی دیگر، وضع تعرفه‌های جدید آمریکا بر واردات فولاد و آلومینیوم، نگرانی‌هایی درباره تأثیر آن بر صنعت انرژی ایجاد کرده است. تصمیم‌هایی که می‌تواند موجب اخلال در نظم بازارهای مالی و اقتصادی جهانی شود و به جنگ تجاری به‌ویژه با چین دامن بزند.
اشباع بازارها می‌تواند به نفع بورس باشد
رشد بیش از حد قیمت‌ها در بازارهای موازی مانند بازار طلا و ارز باعث تلاش سیاست‌گذار اقتصادی برای کنترل این بازارها شده است. اظهاراتی مانند وجود حباب چندمیلیونی سکه یا عرضه سکه در بورس کالا می‌تواند نشانه‌هایی از اشباع این بازارها و یا تلاش سیاست‌گذار اقتصادی برای کنترل این بازارها باشد. اشباع بازارها می‌تواند به نفع بازار سهام باشد. زیرا در شرایطی که دلار در بازار آزاد به ارقام بیش از ۹۰ هزارتومان رسیده و قله جدیدی را به ثبت رسانده است، بازدهی بازار سهام نسبت به بازدهی سایر بازارها به‌ویژه طلا و ارز عقب‌مانده است و در چنین شرایطی پیش‌بینی می‌شود دیریازود با اشباع شدن سایر بازارها، و (البته) به‌شرط کاهش ریسک‌های سیستماتیک، نقدینگی به سمت بازار سهام حرکت کند و شاخص کل بورس بتواند مقاومت ۳ میلیون واحدی را پشت سر بگذارد. زیرا قیمت‌ها در بازارهای موازی تا حد مشخصی توان‌افزایش دارند و پس از مدتی و با اشباع قیمت در این بازارها، سرمایه‌گذاران به دنبال بازار و دارایی‌های جایگزین خواهند بود که پتانسیل رشد داشته باشند. درمجموع به نظر می‌رسد عواملی مانند سیاست‌های اقتصادی داخلی و خارجی، تغییر احتمالی نرخ بهره، وضعیت تورم و سایر ریسک‌های سیاسی و اقتصادی می‌توانند بر تصمیم‌گیری و رفتار سرمایه‌گذاران در هفته جاری تأثیر بگذارند.
