به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانی، شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی به‌عنوان یکی از واحدهای زیرمجموعه ذوب‌آهن اصفهان و از تأمین‌کنندگان کنسانتره زغالسنگ کُک شو برای این شرکت محسوب می‌شود. این شرکت سال ۱۳۴۹ آغاز به کارکرد و عمده فعالیت آن شامل اکتشاف، بهره‌برداری از معادن و فرآوری زغالسنگ برای تأمین بخشی از کنسانتره موردنیاز شرکت ذوب‌آهن اصفهان است.
ستاد مرکزی شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی در شهر شاهرود قرار دارد و هم‌اکنون بیش از یک هزار و ۷۰۰ نفر در شرکت معادن زغالسنگ البرز شرقی مشغول به کارند. حوزه فعالیت این شرکت از معادن طزره در شمال شرق شهرستان دامغان واقع در استان سمنان تا جنوب شهرستان مینودشت واقع در استان گلستان است.
مجموعه معادن زغالسنگ البرز شرقی در منطقه طزره دامغان در مناطق سردسیر و کوهستانی جنوب رشته‌کوه‌های البرز و در فاصله ۵۰ کیلومتری شهرستان دامغان قرار دارد. اشتغال حدود یک هزار و ۸۰۰ نفری در معادن طزره دامغان در نگاه نخست موضوعی قابل‌احترام است؛ البته اگر دردها و رنج‌های کارگران این معادن را نشنیده باشید. یک هزار و ۸۰۰ کارگری که “پیِ دو بار دفن شدن” را به تَنِ خود مالیده‌اند و دست از جان می‌شویند تا شاید دست فرزندشان را کوتاه برنگردانند.
کارگرانی که حداقل در چند سال اخیر در سایه برخی کم‌توجهی‌ها همواره با حوادث ریزودرشت در معادن منطقه طزره دست‌وپنجه نرم کرده‌اند.
یک هزار و ۸۰۰ کارگرمعادن زغالسنگ در این منطقه “پیِ دو بار دفن شدن” را به تَنِ خود مالیده‌اند و دست از جان می‌شویند تا شاید دست فرزندشان را کوتاه برنگردانند.
حوادث ریز و درشتی که هیچ‌گاه علت‌ها و مقصران آن “عمومی نشد”
اگر سری به سوابق وقوع حوادث در معادن طزره تنها در چند سال اخیر بزنید می‌بینید در این معادن برای یک‌لقمه “نان” باید از “جان” گذشت و در واقع “کابوس ناقوس مرگ” سهم کارگران معادن طزره از زندگی است. البته آن‌گونه که کارگران می‌گویند؛ قبلاً در سال ۵۲ هم در معدن بالای تونل رزمجاه غربی، انفجاری رخ داد که واگن را ۲۰۰ متر پرت کرد؛ در آن حادثه ۳۵ تا ۴۰ کارگر جان باختند.
اما اگر فقط به همین چند سال اخیر نگاه کنیم؛ هجدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۶ بود که در همین معدن منطقه رزمجای غربی یک مهندس معدن براثر گازگرفتگی جان باخت.
در این روز شوم، حمید تیموری ۳۶ ساله مهندس استخراج تونل رزم جای غربی طزره دامغان به علت خفگی ناشی از گاز متان در تونل زغالسنگ جان خود را از دست داد. جان باختن بر اثر گازگرفتگی و استنشاق گاز متان یک دلیل مهم می‌تواند داشته باشد آن هم کمبود تجهیزات تهویه یا عدم کارآیی آن. اگرچه مقصر وقوع این حادثه هم مانند همه حوادث دیگر اطلاع‌رسانی نشد.
اما در روز سی‌ام آبان‌ماه سال ۱۳۹۷ هم “حسین صادق خوردی” کارگر ۴۵ ساله معادن زغالسنگ منطقه کلاریز زیر آوار یکی از تونل‌های ریزش کرده این معدن ماند و جنازه‌اش از تونل توسط همکارانش به بیرون منتقل شد؛ اگرچه در آن زمان فریدی رئیس منطقه طزره شرکت زغالسنگ البرز شرقی با بیان اینکه این حادثه به علت ریزش تونل رخ نداد مدعی شده بود که کارگر متوفی دچار عارضه خاک گرفتگی شد؛ اما تا امروز هیچ خبری از گزارش پزشکی قانونی درباره علت اصلی فوت این کارگر معدن نیز مانند همه قبلی‌ها در رسانه‌ها منتشر نشد.
البته فکر نکنید حوادث در معادن طزره تنها به همین دو مورد در سال‌های اخیر منتهی شد؛ چراکه این بار در بیست و سوم خردادماه سال بعد یعنی ۱۳۹۸، ریزش تونل زغالسنگ منطقه برناکی در طزره دامغان، جان “علی عجم اکرمی” و “محمود مؤمن” را گرفت و پیکر این دو معدنچی از زیر خروارها خاک بیرون کشیده شد تا ثابت کند که انگار روی دیواره‌های این معادن “تخم مرگ” پاشیده‌اند.
اینکه می‌گویند کار در معادن سخت و زیان‌آور است شاید به زبان موضوعی ساده باشد؛ اما اینجا در طزره دامغان کارگران معدن سختی و زیان‌آوری کار معدن را با گوشت و پوست خود لمس کرده‌اند و هر بار که از فرزند و همسرانشان خداحافظی می‌کنند؛ این خداحافظی به‌گونه‌ای است که شاید خداحافظی آخر آنان باشد.
سال ۱۳۹۸ گویا سالی دردناک‌تر از همیشه برای معدنچیان منطقه طزره بود؛ چراکه درست سه روز بعد، در یکی از تونل‌های معدن زغالسنگ در همین منطقه رزمجای غربی طزره، مجتبی گیلان کارگر ۳۱ ساله این معدن براثر گازگرفتگی جان باخت. واقعاً مشخص نیست این مرگ‌های به علت گازگرفتگی چه وقت می‌خواهد سایه شوم خود را از سر کارگران این معدن بردارد؟ و البته باز هم قصه سریالی عدم اعلام مقصر یا مقصران این حادثه تکرار شد.
۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ ؛ به نام “کارگر” به کام “فرشته مرگ”…
اما یکی از ترادژیک‌ترین حوادث معادن مرگ در منطقه طزره به یازدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۰ برمی‌گردد. روزی که به “نام” کارگر نام گرفت، اما گویا اینجا قرار نبود به “کام” کارگران تمام شود.
عقربه‌های ساعت، ۱۲ ظهر را نشان می‌داد که ناگهان صدای مهیب ریزش تونل شماره ۴۲ معدن بزرگ طزره لبخند کارگران را دوباره بر لبانشان خشکاند و دلهره را به‌عنوان کادوی روز کارگر به آنها هدیه داد. هدیه‌ای که بیش از ۱۳۰ ساعت با کارگران این معدن و خانواده‌های دو نفر از کارگران محبوس در این تونل باقی ماند تا در ساعت ۲۳ روز پنجشنبه شانزدهم اردیبهشت‌ماه آن سال شوم و با خارج کردن پیکرهای بی‌جان “میلاد روشنائی” و “سید اصغر افضلی” پس از ۶ شبانه‌روز تلاش، دوباره کابوس ناقوس مرگ میهمان خانه‌های کارگران این معادن شود.
از همان زمان‌ها بود که با دستور دادستان وقت دامغان فعالیت این معدن تا زمان اتمام بررسی‌ها تعطیل شد و این دستور ویژه امیدها را در دل کارگران معادن مرگبار طزره و البته عموم مردم جامعه برای ایمن‌سازی این معادن شعله‌ور کند.
امیدهایی که با حادثه چند روز گذشته دوباره رنگ باخت و همان کابوس ناقوس مرگ میهمان خانه‌های کارگران زحمتکش این معادن شد تا دومینوی حادثه در معادن طزره بازهم روی سر خانواده‌های ۶ قربانی این حادثه آوار شود.
حادثه‌ای که این بار و بر اساس بیان صریح معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و البته مسئول HSE معادن البرز شرقی حاصل “نادیده گرفتن پروتکل‌های بسیار سخت‌گیرانه فعالیت در معادن زغالسنگ” بود.
بر اساس بیان صریح معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و البته مسئول HSE معادن البرز شرقی، حادثه اخیر حاصل “نادیده گرفتن پروتکل‌های بسیار سخت‌گیرانه فعالیت در معادن زغالسنگ” بود.
اهمال بازرس ایمنی شرکت البرز شرقی محرز است؛ منتظر گزارش بررسی‌های تکمیلی هستیم
رضا محتشمی پور معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌صراحت گفته است که مسئول نظارت و اندازه‌گیری میزان گاز متان در معادن زغالسنگ البرز شرقی که بر اساس پروتکل‌های جهانی فعالیت در این معادن می‌بایست تا پایان فعالیت آخرین کارگر در تونل معدن حضورداشته و میزان گاز این معدن را اندازه‌گیری می‌کرد – و بالطبع می‌بایست آخرین فرد خروجی از تونل معدن می‌بود- زودتر از ۶ کارگر این تونل از آن خارج شد و آزاد شدن گاز متان جمع شده در یکی از کیسه‌های این تونل و در پی آن جرقه احتمالاً لوکوموتیو داخل تونل منجر به انفجار و ریزش آن کرد.
وی با بیان اینکه معادن زغالسنگ یکی از پرحادثه‌ترین گروه‌های معادن و ازجمله گروه معدن با ریسک بسیار بالا است افزود: باید حداکثر احتیاط و سخت‌گیری‌های ایمنی در این معادن رعایت شود.
هنوز برخی از زوایای موضوع برای وزارت صنعت، معدن و تجارت روشن نیست؛ اما چیزی که تا اینجا روشن است بازرس و ناظر ایمنی معدن به برخی نکات بی‌توجهی کرده و در بازرسی سهل‌انگاری شده و این مهم سبب ادامه فعالیت لوکوموتیو داخل تونل بدون آگاهی از نشت گاز متان در این معدن و وقوع انفجار در آن شده است.
معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در این معدن و دیگر معادن تحت مدیریت البرز شرقی در سال‌های اخیر برخی حوادث رخ‌داده است گفت: هنوز برخی از زوایای موضوع برای وزارت صنعت، معدن و تجارت روشن نیست؛ اما چیزی که تا اینجا روشن است بازرس و ناظر ایمنی معدن به برخی نکات بی‌توجهی کرده و مقداری در بازرسی سهل‌انگاری شده و این مهم سبب ادامه فعالیت لوکوموتیو داخل تونل بدون آگاهی از نشت گاز متان در این معدن و وقوع انفجار در آن شده است.
نشت گاز یک خطر دائمی در معادن است و بنابراین در دستورالعمل ایمنی این موضوع اعلام‌شده که بدون حضور ناظر ایمنی اجازه کار ندارند و باید حتماً تا پایان کار عمل گازسنجی انجام‌شده و به‌محض اینکه کار گازسنجی صورت گرفت نباید کار انجام شود.
محتشمی پور تصریح کرد: موضوع اهمال بازرس و ناظر ایمنی تا اینجا محرز است؛ اما سؤالات دیگری نیز برای ما مطرح است که بایستی پیگیری کنیم تا پاسخ آن را نیز بیابیم. در بحث ایمنی معادن زغالسنگ دستورالعمل ویژه‌ای وجود دارد؛ در موضوع معادن زغالسنگ با توجه به اینکه ماهیت این ماده معدنی به‌عنوان یک هیدروکربن همواره با گاز متان همراه بوده و گاز متان نیز همواره مستعد انفجار است، فعالیت معدنی بدون انجام گازسنجی ممنوع است و گازسنجی از ابتدا تا انتهای فعالیت معدنکاران باید انجام شود.
معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: اتفاقی که درباره این حادثه افتاد، این است که بازرس گازسنجی یا همان ناظر ایمنی تا انتهای شیفت در تونل حضور داشته و گازسنجی را انجام داده است؛ اما بعد از اعلام خاتمه کار، اجازه ادامه کار به مدت چند دقیقه را داده‌اند؛ درحالی‌که در معادن زغالسنگ شما هر لحظه باید منتظر نشت گاز متان باشید، چراکه با هر ضربه پیکور و جابجایی سنگ‌ها امکان آزاد شدن یک کیسه گاز متان وجود داشته و باید منتظر نشت گاز باشیم. نشت گاز یک خطر دائمی در معادن است و بنابراین در دستورالعمل ایمنی این موضوع اعلام‌شده که بدون حضور ناظر ایمنی اجازه کار ندارند و باید حتماً تا پایان کار عمل گازسنجی انجام‌شده و به‌محض اینکه کار گازسنجی صورت گرفت نباید کار انجام شود.
وی با تأکید بر غیرقابل‌قبول بودن اهمال بازرس ایمنی شیفت ۲ روز حادثه در این معدن خاطرنشان کرد: اگر ما بخواهیم از مجری بپذیریم که کار بعد از گازسنجی ادامه یابد؛ باید قصور هر دستگاهی را در این زمینه بپذیریم. اینکه کارگر بعد از خارج شدن ناظر ایمنی، کار خود را ادامه داده است اثبات‌شده است و مشخص است که کارگرانی که در آنجا کار می‌کرده‌اند کار را ادامه داده‌اند؛ این وظیفه بازرس بوده که اجازه این کار را ندهد و البته علت این امر هم به نوع قراردادهای کارگران برمی‌گردد؛ چراکه نوع قرارداد آنان حجمی است و باید یک اندازه کار را در روز انجام داده و بعد از اتمام کار خارج می‌شوند.
صداهایی که شاید باید جدی‌تر گرفته می‌شد!
محتشمی پور با اشاره به تعطیلی معدن رزمجاه به دلیل شنیده شدن صداهایی در داخل همین تونل منفجرشده در روز قبل از حادثه عنوان کرد: روز قبل از حادثه که باعث تعطیلی شیفت کاری در این تونل شد به دلیل شنیده شدن سروصدای ناشی از جابجایی سنگ‌ها بود و این موضوعی مورد انتظار در معادن زغالسنگ است.
وی افزود: در گزارش‌های رسیده به وزارت صنعت، این موضوع وجود دارد که سه‌شنبه هفته قبل از روز حادثه (هفتم شهریورماه) فعالیت در این تونل به دلیل افزایش غلظت گاز متان تعطیل‌شده بود و این موضوعی عادی در معادن زغالسنگ است؛ چراکه بعد از کاهش غلظت گاز و عادی شدن شرایط می‌توان دوباره بهره‌برداری از این معادن را از سر گرفت؛ بنابراین بسته شدن و باز شدن تونل معادن زغالسنگ برای فعالیت مستقیماً به نتایج گازسنجی در آن بستگی دارد و هر زمان که نتایج گازسنجی نشان بدهد میزان گاز متان از حد مجاز آن که کمتر از یک درصد است فراتر رود؛ باید فعالیت در معدن تعطیل‌شده و کار متوقف شود و زمانی باید اجازه کار مجدد داده شود که این میزان از به کمتر از حد مجاز برسد.
تست گاز باید به‌صورت ثابت و دائم در محل انجام می‌شد و بازرس (ناظر ایمنی) می‌بایست آخرین نفری می‌بود که از تونل خارج می‌شد و نکته مهم این است که بازرس اجازه داده است ولو به‌اندازه پنج یا ۶ دقیقه کار ادامه یابد و حتی به همین میزان‌هم در معادن زغالسنگ مجاز نیست.
معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در روز حادثه مسئول و ناظر ایمنی در محل حاضر بوده و موضوع عدم حضور مسئول ایمنی در شیفت عصر برای کنترل میزان گاز متان در تونل منتفی است تصریح کرد: این موضوع بر اساس نتایج ذخیره‌شده گازسنجی در حافظه دستگاه قابل‌کنترل است؛ بنابراین گازسنجی انجام‌شده بود و شاهد این مدعا آن است که خود بازرس یا ناظر ایمنی در زمان انفجار هنوز از تونل خارج نشده بود، اما نکته این است که گازسنجی باید تا انتهای حضور کارگران در تونل‌ها انجام شود و در هر حضور و فعالیت کارگران در هر جبهه باید گازسنجی صورت گیرد.
محتشمی پور اضافه کرد: تست گاز باید به‌صورت ثابت و دائم در محل انجام می‌شد و بازرس (ناظر ایمنی) می‌بایست آخرین نفری می‌بود که از تونل خارج می‌شد و نکته مهم این است که بازرس اجازه داده است ولو به‌اندازه پنج یا ۶ دقیقه کار ادامه یابد و حتی به همین میزان‌هم در معادن زغالسنگ مجاز نیست؛ چراکه در این نوع از معادن به ازای هر چکشی که به دیواره‌های معدن می‌خورد باید احتمال نشت گاز را بدهیم و این اتفاق در حادثه اخیر معادن رزمجاه افتاده است.
وی با بیان اینکه در ماده ۳۶۸ دستورالعمل بهره‌برداری از معادن زغالسنگ ذکرشده است که بازرس یا همان ناظر ایمنی باید تا آخرین لحظه شیفت کاری گازسنجی را انجام دهد خاطرنشان کرد: اهمال ناظر ایمنی در این حادثه به‌عنوان قصور باید پیگیری شود.
معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت از معادن زغالسنگ به‌عنوان یکی از پرریسک‌ترین معادن هستند یاد کرد و افزود: این معادن تماماً زیرزمینی بوده و وجود گاز متان به همراه این ماده معدنی از دیگر فاکتورهای ریسکی این نوع معادن است.
محتشمی پور اضافه کرد: کمبود تجهیزات در حد ماسک و لباس کار در این معادن وجود داشته است و ما هم منتظر گزارش هستیم تا ببینیم آخرین وضعیت تجهیزات در معدن طزره چگونه بوده است؛ اما عامل اصلی حادثه اخیر عدم رعایت دقیق دستورالعمل در این خصوص بود.
“۱۵ دقیقه لعنتی”؛ فعالیت کارگران پس از خروج بازرس با کدام مجوز؟
آن‌گونه که سید محمدعلی حسینی مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی گفته است؛ انفجار تونل k5 ساعت ۱۸ و ۴۵ دقیقه و درست ۱۵ دقیقه بعد از خروج بازرس ایمنی از این تونل رخ‌داده است و هرچه هست مربوط به همین ۱۵ دقیقه می‌شود.
وی در تشریح چگونگی وقوع حادثه از پیش از وقوع آن عنوان کرد: صبح روز حادثه “شیفت یک” کاری با حضور بازرسین ایمنی در محل تونل متوجه افزایش گاز به میزان یک و نیم تا ۲ درصد در زیر کارگاه استخراج همین تونل می‌شوند و بر این اساس فعالیت در این تونل بلافاصله تعطیل‌شده و عناصر و نیروهای تهویه شرکت به تونل آمده و علاوه بر سیستم تهویه کاملی که از قبل بوده (ونتیلاتورهای برقی پیشرفته)، یک ونتیلاتور معکوس کارگزاری می‌کنند تا گاز داخل تونل را به بیرون منتقل کند و جریان تهویه رفت‌وبرگشتی ایجاد شود.
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی با اشاره به وضعیت تهویه این کارگاه معدنی تصریح کرد: این تونل تنها کارگاهی بوده است که دو ونتیلاتور داشته و یکی بیرون از کارگاه که به‌واسطه کانال‌های برزنتی هوا را مستقیم وارد تونل می‌کرده و یکی دیگر از ونتیلاتورها نیز از اواسط تونل هوا را مستقیم به دومتری جبهه پیشروی و نقطه کار کارگران می‌رساند.
حسینی با بیان اینکه پس از انجام عملیات تهویه، هیچ‌گونه تجمع گازی در این منطقه نداشتیم یادآور شد؛ بر این اساس در ساعت ۱۵ روز حادثه، کارگران پست ۲ به همراه یکی از بهترین بازرسان ایمنی منطقه با همراه داشتن گازسنج وارد کارگاه می‌شوند و تا ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه در تونل حضورداشته‌اند و کار شیفت ۲ را تا این ساعت انجام می‌دهند که بر اساس اندازه‌گیری‌های ثبت‌شده میزان گاز در این شیفت صفر بوده است.
وی با اشاره به خروج بازرس ایمنی این شیفت کاری پیش از کارگران استخراج و بارگیری از تونل حادثه‌دیده گفت: در این زمان می‌خواستند آخرین چوب استخراجی را نصب کنند و بازرس ایمنی به کارگران توصیه کرده است که ادامه کار را برای فردا بگذارند؛ اما کارگران استخراج از وی خواستند که این بخش آخر کار را انجام دهند و این بازرس هم به همراه استادکار معدن در حال خروج از تونل بودند که مشاهده کردند لوکوموتیو نیز در محل بارگیری حضور دارد و به کارگران این بخش می‌گوید پس از بارگیری در حد چهار یا پنج واگن کار را تعطیل کنند. (هر واگن معدن یک تُن ظرفیت دارد.)
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی با بیان اینکه معدن در این ساعت تعطیل‌شده بود و این کارگران آخرین افرادی بودند که در محل معدن حضور داشتند خاطرنشان کرد: استادکار و بازرس معدن تازه از منطقه خارج و به‌اندازه ۳۰۰ متر از معدن دور شده بودند که صدای انفجار را شنیدند و بلافاصله به معدن مراجعه کردند که با اندازه‌گیری گاز دی‌اکسید کربن متوجه غلظت بسیار بالای این گاز شدند و بنابراین رفتن آنان به داخل تونل سبب خفگی آنان می‌شد.
حسینی با بیان اینکه موضوع انفجار به‌سرعت از سوی بازرس ایمنی و استادکار اطلاع‌رسانی شد خاطرنشان کرد: نخستین تیم نجات ۱۵ دقیقه بعد از انفجار یعنی ساعت ۱۹ به محل حادثه می‌رسد درحالی‌که به “رسپیلاتور” (تجهیزات پیشرفته تنفسی برای امداد و نجات در تونل) مجهز بودند و این گروه نجات تا زیر “دبیل” و نخستین پیکر جان‌باختگان این حادثه هم رسیدند و این فرد (آقای غنایی) کمک‌راننده لوکوموتیو و تنها پیکری بود که روی خاک قرا داشت.
وی اضافه کرد: اما به دلیل غلظت بسیار بالای گاز که در حدود ۹۰۰ “پی.پی.ام.” بوده است؛ امکان خارج کردن پیکر این کارگر به بیرون از تونل نبود؛ چراکه میل ترکیبی گاز دی‌اکسید کربن با خون بیشتر از اکسیژن است و نخستین تنفس این گاز آخرین تنفس انسان است و به‌محض نفس با گلبول‌های قرمز ترکیب‌شده و جای اکسیژن را می‌گیرد و دچار مرگ سفید می‌شود و در غلظت‌های بالا تنها سه دقیقه فرصت نجات فرد وجود دارد.
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی با بیان اینکه با بررسی ظاهری کارگر پیداشده توسط نیروهای نجات مشخص شد که مرحوم غنایی سوختگی سطحی روی صورت داشت و گازگرفتگی و ضربه موج انفجار باعث فوت این کارگر شده بود تصریح کرد: اما به دلیل غلظت بالای گاز امکان ادامه کار نبود.
حسینی افزود: بلافاصله جلسه مدیریت بحران آغاز و کار بازسازی سیستم‌های تهویه تونل از ابتدای آن به سمت داخل انجام شد و تا ساعت ۳ و ۳۰ دقیقه صبح به نخستین پیکر کارگران رسیدند؛ اما به دلیل ریزش و انسداد تونل نیاز به ورود تیم‌های آواربرداری بود که این مهم در این ساعت و با رسیدن غلظت گاز به ۵۰ “پی.پی.ام.” در همین ساعت آغاز و دبیل اول تخلیه شد و پس از تخلیه دبیل اصلی پیکر کارگران استخراج و کارگران بارگیری کشف و به بیرون منتقل شد.
ادعای شرکت البرز شرقی درباره نحوه وقوع حادثه
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی با اشاره به فرضیه‌های مختلف مطرح‌شده درباره چگونگی وقوع این حادثه، آن را غیرمترقبه خواند و بدون بیان چرایی خروج بازرس ایمنی ۱۵ دقیقه پیش از خروج کارگران و زمان انفجار عنوان کرد: نشت گاز از کیسه گازی متان و در ادامه ایجاد یک جرقه باعث این حادثه شد.
حسینی اضافه کرد: با توجه به اینکه در آغاز پست ۲، تجهیزات تهویه به‌صورت رفت‌وبرگشت (دَهِش مَکِش) برقرار بوده و درصد گازها به‌صورت کاملاً استاندارد و تا یک ربع پایانی کار بازرس ایمنی به همراه گازسنج حضور داشت و هیچ مورد مشکوکی ثبت نشد.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر مستعمل بودن دستگاههای گازسنج و عدم کارآیی مناسب آن تصریح کرد: این دستگاههای گازسنج از بهترین دستگاههای دنیا بوده و تنها ۷۰ دستگاه از این گازسنج‌ها در کشور موجود است، ضمن اینکه این دستگاه‌ها هر سه ماه یک‌بار کالیبره می‌شود. از ساعت ۱۵ روز حادثه که کارگران پست ۲ وارد دِبیل می‌شوند همه‌چیز نرمال بوده و کارگران کار را تا ساعت ۶ و ۳۰ دقیقه با حضور بازرس ایمنی انجام دادند، خاطرنشان کرد: در این مدت هیچ نشانه‌ای مبنی بر وقوع یک پدیده خاص وجود نداشته و از ساعت ۱۸ و ۳۰ دقیقه تا ساعت ۱۸ و ۴۵ دقیقه که انفجار رخ می‌دهد هرچه رخ‌داده مربوط به همین ۱۵ دقیقه پایانی بوده است و بر این اساس ما مدعی هستیم کیسه گازی در این فاصله ترکیده و گاز نشت کرده است و حدس ما این است که در قسمت پایینی دبیل ترکیده است و سبب تزریق حجم زیادی از گاز متان در زیر دبیل و بالاتر از آن شده است.
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی: معیوب بودن تجهیزات موضوعی نیست که بخواهیم آن را منکر شده و از آن فرار کنیم
انفجار بر اثر جرقه پیکور نبود؛ شاید باطری لوکوموتیوها جرقه زد!
حسینی با رد فرضیه جرقه پیکور کارگران استخراج هنگام فعالیت اظهار داشت: این سه کارگر استخراج ۶۰ متر پایین و به داخل بونکر آمده‌اند و آنجا به حالت نشسته فوت کرده‌اند و این نشان می‌دهد گاز تزریق می‌شده است و جرقه لوکوموتیو باعث انفجار شده است؛ بنابراین موضوع جرقه هنگام فعالیت استخراجی و جرقه پیکور کاملاً رد می‌شود چراکه اصلاً کارگران استخراج، هنگام انفجار در قسمت پایین معدن و در نزدیکی بونکر حضور داشتند و مشغول کار نبودند و یکی از خوش‌شانسی‌های ما در پیدا کردن پیکر کارگران جان‌باخته همین بود که این عزیزان در قسمت پایینی معدن حضور داشتند.
وی با بیان اینکه چند فرضیه درباره چگونگی وقوع جرقه وجود دارد افزود: جرقه ناشی از برخورد لوکوموتیوها، جرقه ناشی از باطری لوکوموتیو، برخورد یک سنگ روی ریل، برخورد اره فرد استخراجی به سنگ یا آرک (نگه‌دارنده) ازجمله فرضیه‌هایی است که درباره چگونگی وقوع جرقه در این حادثه مطرح است.
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی درباره جرقه ناشی از باطری لوکوموتیوها تصریح کرد: معیوب بودن تجهیزات موضوعی نیست که بخواهیم آن را منکر شده و از آن فرار کنیم.
حسینی با بیان اینکه بحث سیگار به‌هیچ‌عنوان مطرح نیست چراکه کارگران باتجربه بودند و بازرسی‌های بسیار سخت‌گیرانه مانع از رخ دادن این موضوع می‌شود، از اخراج دو کارگر این معدن در هفته‌‌های گذشته به علت همراه داشتن پایپ و سیگار خبر داد!
وی با اشاره به تعطیلی تونل k5 با دستور مقام قضائی بعد از حادثه تصریح کرد: به دلیل ادامه تراوش گاز از این دِبیل پس از عملیات خروج پیکرهای جان‌باختگان و افزایش غلظت گاز متان در این دبیل به‌اندازه پنج درصد کار تهویه آن دوباره آغازشده است؛ البته به دستور مقام قضائی کار در این تونل فعلاً تا بررسی‌های نهایی تعطیل است و ما فقط عملیات تهویه را فعال کرده‌ایم تا شاهد افزایش غلظت گاز و اتفاقات بعدی نباشیم. البته ما درخواست کرده‌ایم تا با تجهیزات کامل ایمنی به داخل تونل برویم تا ضمن بررسی شرایط، از تجمع گاز و وقوع حوادث دیگر در این معدن جلوگیری کنیم.
امکان شناسایی کیسه‌های گازی در معادن ممکن نیست
حسینی در پاسخ به پرسشی مبنی بر امکان پیشبینی و شناسایی کیسه‌های گاز متان در معادن زغالسنگ و کنترل آن مدعی شد: تشخیص کیسه‌های گازی در دنیا ممکن نیست و این معادن بسیار “های ریسک” (با ریسک بالا) است طبیعت فعالیت معادن زغالسنگ همین است و فروبردن مته‌های بلند در نقاط مشکوک به وجود گاز به‌منظور تخلیه آرام گاز متان تنها راه‌حل کاهش این نوع حوادث است.
وی با بیان اینکه همه پیش‌بینی‌های لازم در این تونل برای عدم گازگرفتگی کارگران وجود داشت خاطرنشان کرد: در این تونل به‌اندازه دو برابر تعداد کارگرانِ مشغول به فعالیت در هر شیفت، دو دستگاه اکسیژن‌سازِ خودنجات وجود دارد؛ چراکه ما در “دبیل” های حساس به ازای هر نفر دو کپسول اکسیژن ساز به‌منظور جلوگیری از گازگرفتگی قرار می‌دهیم چراکه با توجه به حساسیت این کپسول‌ها در حالت معمول ۱.۵ تا سه ساعت اکسیژن می‌دهد و در شرایط محبوس شدن کارگران در هنگام ریزش تونل هر فرد در صورت بدون حرکت بودن برای ۶ ساعت اکسیژن خواهد داشت و در این بازه زمانی امکان انجام عملیات امداد و نجات کارگران وجود خواهد داشت و به امدادگران زمان بیشتری می‌دهد تا کارگران را نجات دهند.
مدیر ایمنی و بهداشت (HSE) شرکت زغالسنگ البرز شرقی با بیان اینکه بخش اعظم نیروهای این معدن نیروهای خود شرکت البرز شرقی هستند گفت: البته بخشی از نیروهای این معدن حادثه‌دیده را نیز نیروهای پیمانکاری تشکیل می‌دهند.
مشکلی دیگر روی مشکلات موجود؛ معادن طزره روی گسل است!
امیر پیروز کلاهی آذر عضو هیئت‌علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان نیز در خصوص ایمنی معادن گفت: کار در معدن جزو فعالیت‌های فوق‌العاده سخت محسوب می‌شود و یکی از دلایل آن همین خطرات است، بین معادن هم معدن زغالسنگ از درجه بالاتری برخوردار است و باید توجه بیشتری شود. معدن زغالسنگ طزره به دلیل قرارگیری در موقعیت زمین‌شناختی خاص، ضرورت دارد تا برای فعالیت در آن نگاه ویژه‌ای شود، معدن طزره در زون خردشده گسل طزره که درواقع امتداد شرقی سامانه گسلی آستانه است و در یکی از معروف‌ترین و ویژه‌ترین گسل‌های سامانه البرز مرکزی قرار گرفته است.
کارشناس زمین‌شناسی: معدن طزره در زون خورد شده گسل طزره که درواقع امتداد شرقی سامانه گسلی آستانه است و در یکی از معروف‌ترین و ویژه‌ترین گسل‌های سامانه البرز مرکزی قرارگرفته است.
کلاهی آذر ادامه داد: در مناطق خُرد شده وقتی معدنکاری و حفر زمین‌سازی انجام می‌دهیم، باید خیلی رعایت کنیم تا پروتکل‌های بهره‌برداری را لحاظ کنیم و نیاز است تا ارزیابی دقیقی انجام و جلو ریزش گرفته شود.
این استاد دانشگاه گفت: حادثه اخیر معدن طزره انفجار بوده است، زغالسنگ به‌واسطه باقی‌مانده گیاهان در آن محیط تجزیه و تبدیل به زغال می‌شود، یک سری گازها در این لایه‌ها محبوس می‌ماند و ازجمله آنها می‌شود به بخار اتیلن، پروپان، متان و… اشاره کرد که قابلیت انفجار دارد و بسیار خطرناک است، درنتیجه باید پروتکل‌های مختلف مثل ضابطه شماره ۷۷۵ سازمان برنامه‌وبودجه که با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت تدوین‌شده و کاملاً به این‌ها اشاره‌کرده است رعایت شود.
وی افزود: وقتی گاز متان در معدن تمرکز پیدا کند و از یک میزانی بالاتر رود، معدن فوق‌العاده در وضعیت خطرناک قرار می‌گیرد و هرلحظه ممکن است انفجار رخ دهد و باعث ریزش، مدفون شدن کارگران و حتی آتش‌سوزی شود. در معادن زغالسنگ پایش غلظت گاز متان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، گاز متان با حواس پنج‌گانه انسانی قابل درک نیست و رنگ، بو و مزه ندارد و باید ناظر ایمنی معدن با دستگاههای گازسنج در زمان‌های مختلف میزان غلظت گاز متان را بررسی کند و اگر میزان گاز بالا بود باید کارگران بااحتیاط از معدن خارج شوند تا تهویه صورت بگیرد.
شناسایی کیسه‌های گازی متان می‌توانست جلو حادثه را بگیرد
این استاد زمین‌شناسی افزود: باید دستگاههای گازسنج ایستایی در معدن قرار بگیرد تا به‌محض افزایش گاز با هشدار به مسئول ایمنی کار متوقف شود و یا اینکه باید لوکوموتیو‌های معدن دارای گازسنج باشند تا وقتی به منطقه‌ای وارد شد که دارای میزان بالای گاز متان است با توجه به جرقه‌های این لوکوموتیوها از حرکت جلوگیری شود تا حادثه انفجار رخ ندهد.
کلاهی آذر بیان کرد: همچنین باید در حین کار معدنچیان، کیسه‌های گازی متان زودتر شناسایی شود تا از وقوع حادثه‌ها جلوگیری شود، این شناسایی هم با پایش، اندازه‌گیری لحظه‌ای و تحلیل انجام می‌گیرد و اگر سنجش درستی از گاز در معادن داشته باشیم از وقوع حوادث جلوگیری می‌شود.
هزارتوی مشکلات معدن بررسی و احصا شده، فقط یک همت بلند می‌خواهد تا رفع شود
کوثر دولت‌خواهی مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان نیز با بیان اینکه تراژدی مرگ در معادن طزره به سریالی بلندمدت تبدیل‌شده است؛ عنوان کرد: با ریزش تونل ۴۲ معدن طزره در سال ۱۴۰۰ و هم‌زمان با روز کارگر در این سال، دو نفر از معدنچیان این معادن فوت کردند، ازآنجایی‌که این سلسله حوادث پشت سر هم در سال‌های قبل مانند سال‌های ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و دومرتبه در سال ۱۴۰۰ اتفاق افتاده بود، ما را به این نتیجه رساند که مسئله معدن در شهرستان دامغان موضوعی است که نیاز دارد کار علمی، مطالعاتی و تخصصی در مورد آن انجام شود.
وی افزود: از طرفی کارگران معدن جدای از مسائل ایمنی و حوادث که برایشان پیش‌آمده بود، مشکلات دیگری هم داشتند که شاید باعث شکل گرفتن هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان بود و باعث شد یک هسته تخصصی در این حوزه با توجه به اهمیت مسئله‌محورشدن بسیج برای حل مشکلات، به این موضوع ورود پیدا کند.
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با اشاره به اقدامات صورت گرفته از سوی بسیج دانشجویی برای پیگیری موضوع ریزش تونل معدن زغالسنگ طزره در سال ۱۴۰۰ تصریح کرد: در همان زمان ابتدا به دادستان استان سمنان در خصوص پیگیری حادثه‌ای که اتفاق افتاد نامه‌ای ارسال کردیم و تشکیل یک تیم حقیقت‌یاب را خواستار شدیم تا خاطیان شناسایی و مجازات شوند و رونوشت این نامه به دادستانی کل کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان بازرسی کل کشور، اداره کل بازرسی استان سمنان و مدیرکل وقت صنعت، معدن و تجارت استان سمنان ارسال شد.
نتیجه تحقیقات درباره مشکلات معادن را به مسئولان دادیم اما نمی‌دانیم چه کردند
دولت‌خواهی گفت: با توجه به رویکرد مسئله محوری بسیج دانشجویی، پیگیری‌های خود را آغاز کردیم و هسته‌ای با هدف انجام تحقیق، مطالعات و اقدامات علمی به نام هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان شکل گرفت و در همین راستا مصاحبه‌های مختلفی با خانواده‌های داغدار، کارگران بازنشسته، اساتید زمین‌شناسی، معدن، حقوق انجام و از تحقیقات دانشجویان نیز استفاده شد.
وی با بیان اینکه نتیجه کار در قالب فایلی کامل آماده شده است تصریح کرد: هدف ما از تدوین این فایل کمک به مسئولین و بیان دغدغه معدنچیان بود و در آن تقریبا ۹۰ درصد مسائل ذکر شد و امروز تنها یک همت بلند برای رفع مشکلات کارگران معادن این منطقه نیاز است. نمی‌دانیم مسئولین بعد از تحویل فایل چه اقداماتی انجام داده‌اند و نتیجه آن چه شده است، اگر اقدامی انجام دادند، قاعدتا نباید بعد از یک سال حادثه‌ای با ۶ کشته در معدن طزره داشته باشیم و الان نمی‌دانیم حادثه بعدی چه زمانی است و این دفعه چه تعدادی کشته می‌شوند.
تناقض‌گویی‌هایی که کشته شدن معدنچیان را “عادی‌سازی” می‌کند
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با انتقاد از برخی تناقض‌گویی‌های وزرای دولت که در جریان حادثه اخیر به منطقه طزره و محل انفجار تونل سفر کرده بودند تصریح کرد: ما از حضور به موقع وزیران تشکر می‌کنیم، اما بین حرف‌های آنان تناقض وجود دارد، اینکه یکی از وزرای محترم این حادثه را “غیر قابل پیشبینی” بداند و وزیر دیگر از تصمیم دولت برای جلوگیری از این نوع حوادث سخن بگوید باهم در تناقض است. ما توقع نداریم شما تاریخ و زمان دقیق حوادث را مشخص کنید، اما با نظارت، بازرسی و ایمنی معدن می‌توان از این حوادث جلوگیری کرد.
دولت‌خواهی با بیان اینکه جان کارگران معدن هر روز در خطر است و ادبیات مبنی بر غیرقابل پیشبینی بودن حادثه، کشته شدن آنان را عادی‌سازی می‌کند تصریح کرد: اکنون سوال اینجا است که این اقدامات با چه سازکاری می‌خواهد کار انجام شود و چه اقداماتی قرار است صورت بگیرد، درواقع باید گزارش کار ایمنی معدن و مشکلات کارگران داده شود.
وی در خصوص دستگاههای گازسنج معدن طزره اظهار کرد: شنیده‌های ما از خانواده‌ها حاکی از این بود که گازسنج‌ها قدیمی، فرسوده و کالیبره نیست، درباره گازسنجی از معدن ما شنیده بودیم صبح گازسنجی انجام‌شده، اما بعد از ظهر این کار صورت نگرفته است، البته معاون امور معادن وزیر صمت این موضوع را رد کردند و گفتند که بازرسی انجام‌شده و دستگاه‌ها سالم است، ما هم در پیگیر‌های بعدی این موضوعات را بررسی خواهیم کرد.
توقع داریم مسئولان مربوطه گزارش حادثه را به طور شفاف بیان کنند
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با بیان اینکه در همان حادثه سال ۱۴۰۰ در معادن طزره، دادستان وقت دامغان گفته بود که در حادثه معدن قصور کارفرما و پیمانکار مطرح است و متهمان اخطار گرفته و تفهیم اتهام شدند عنوان کرد: با توجه به اظهارنظر دادستان کل کشور در روزهای اخیر مبنی بر اینکه دستگاه قضا در کنار دولت پیگیر ماجرا است، ما توقع داریم دادستان مرکز استان سمنان و دادستان کل کشور اقدامات بازدارنده در این خصوص داشته باشند تا حوادث مشابه در آینده پیش نیاید. همچنین توقع داریم گزارش حادثه را به طور شفاف بیان کنند، پاسخ دهند که سرانجام تلخ معدن سال ۱۴۰۰ چه شد، دیه کارگران به کجا رسید و آیا دستگاههای اجرایی مجرم شناخته شدند یا خیر؟
دولت‌خواهی با بیان اینکه اگر حادثه سال ۱۴۰۰ فراموش نمی‌شد شاید شاهد حادثه اخیر نبودیم تصریح کرد: در دو حادثه گذشته در معادن طزره، در مجموع، هشت کارگر معدن جان خود را از دست دادند و این مسئله به رعایت مسائل ایمنی برمی‌گردد، بنابراین وقتی بخواهیم از مشکلات و مسائل کارگران بگوییم اول باید با ایمنی شروع کنیم.
وی افزود: در بحث ایمنی چند موضوع وجود دارد، اول بازرسی‌ها است که توقع داریم وقتی بازرسی از طرف هر نهادی صورت می‌گیرد؛ دقیق، مطمئن و اصولی باشد؛ اما متأسفانه بر اساس شنیده‌های ما از کارگران این معدن، زمانی بوده که بازرس به معدن می‌آمد و کارگران را به تونل دیگر می‌بردند تا با آنان مواجه نشود و خود بازرس هم پیگیر نبوده که بخواهد کارگران را ببیند و درواقع می‌شود گفت که بررسی‌ها از معدن سطحی است.
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان اظهار کرد: مورد بعدی اینکه نظام مهندسی معدن هم در بحث آموزش می‌تواند جدی‌تر وارد شود، یکی از مشکلات حوادث معدن که به ایمنی برمی‌گردد آموزش پیمانکار، معدنچیان، مسئول ایمنی است، وقتی این آموزش‌ها با کیفیت کم انجام شود باید منتظر چالش و اتفاقات در معدن باشیم؛ لذا نهاد‌هایی که آموزش معدنچیان را پیگیری می‌کنند باید ارزیابی‌هایی انجام دهند تا کیفیت کار بالاتر برود.
دولت‌خواهی تصریح کرد: در ادامه مسائل ایمنی باید گفت که کارگران با کمبود لباس، ماسک، فیلتر ماسک، کلاه و مواردی از این دست رو به رو هستند، این در حالی است که این تجهیزات باید به‌صورت مداوم تعویض شود؛ چراکه این گازها در آینده بیمار‌های مختلفی برای کارگران به وجود می‌آورد.
وی با بیان اینکه بر اساس گفته‌های کارگران حتی از دادن یک لیوان شیر به کارگرانی که باید قبل و بعد از کار حتماً آن را مصرف کنند دریغ می‌شود خاطرنشان کرد: ما شاهد هستیم بعد از بازنشستگی که اگر آن‌هم انجام شود؛ چقدر مرگ‌های خاموش بخاطر بیماری‌ها برای آنان به وجود می‌آید.
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان: ادبیات مبنی بر غیرقابل پیشبینی بودن حادثه، کشته شدن آنان را عادی سازی می‌کند
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان استفاده از چوب‌های نامرغوب آن‌هم به میزان ناکافی برای استحکام سقف و جداره‌های معدن را یکی دیگر از موارد عدم رعایت حقوق کارگران و الزامات فعالیت معادن در منطقه طزره یاد کرد و گفت: پیمانکار برای سودآوری بیشتر خودش از تجهیزات ایمنی و دیگر مسائل چشم‌پوشی می‌کند و جان کارگران به خطر می‌افتد.
بازی با جان برای قرادادهای سفید و سه ماهه؛ امنیت شغلی‌ام آرزوست…
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با بیان اینکه مسئله دیگر در بحث مشکلات کارگران معادن طزره موضوع حقوق و قراردادهای آنان است تصریح کرد: کارگران قراردادهای سفید، امضا می‌کنند و بعدها اگر در حقوق و بیمه به مشکلی برخورد کنند دستشان به هیچ جایی بند نیست.
دولت‌خواهی با بیان اینکه شاید سوال پیش بیاید که چه الزامی برای امضا وجود دارد افزود: در پاسخ باید گفت آنها بخاطر کمبود بحث اشتغال مجبور هستند و به قرارداد سفید امضا تن می‌دهند؛ درحالی‌که در دادنامه ۱۷۹ دیوان عدالت اداری آمده است که پیمانکار می‌تواند به‌صورت پیمانی یا موقت قرارداد ببندد، این به ظاهر مشکلی ندارد، اما اینجا راهی برای دور زدن قانون برای پیمانکار به وجود آمده است که قرارداد موقت با کارگران می‌بندد و آن را تمدید می‌کند، این باعث می‌شود معدنچی از مزایای مختلف محروم و به ضرر کارگر و به نفع پیمانکار تمام می‌شود.
بررسی‌های خبرنگار تسنیم حاکی از آن است که این اتفاق برای کارگران پیمانکاری این معادن در حال رخ دادن است.
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با تأکید بر اینکه از نمایندگان مجلس اسلامی توقع می‌رود که این موضوع را بررسی کنند خاطرنشان کرد: زمانی که کارگران برای این دادنامه اعتراض کردند به جایی نرسید و ظاهراٌ از سال قبل تا الان در کمیسیون اجتماعی گیر کرده و پیگیری نشده است.
دولت‌خواهی اضافه کرد: حقوق ثابت کارگران با توجه به سختی کار بسیار کم است و مزایا به سلیقه کارفرما تعیین می‌شود و ما در دیداری که اخیراً با برخی خانواده‌های داغدار معدنچیان داشتیم متوجه شدیم کارگران با همه مشکلاتی که روبه‌رو هستند و به جان می‌خرند، گاهاً پیش آمده که تا ۹ ماه حقوق عقب افتاده داشتند و این ظلم به کارگر است.
وی با بیان اینکه ساعت کاری زیاد، سنوات‌کاری و عدم پرداخت حق بیمه به میزان کارکرد و با توجه به نوع فعالیت کارگران در معادن مشکلات بعدی آنان است اظهار داشت: همین بیمه پرداخت شده کارگان تحت عنوان‌های شغلی دیگر مانند آرایشگر و شبیه این موارد است نه معدنچی، چرا که اگر بیمه کارگر معدن برای آنان لحاظ شود؛ باید زودتر بازنشسته شوند.
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان تاکید کرد: هدف ما از پرداختن به بحث معدن و مشکلات این است که ایمنی کارگران از طرف مسئولان به جد پیگیری شود، ما با خصوصی‌سازی مشکلی نداریم، اما وقتی خصوصی شد باید نظارت دقیق‌تری صورت بگیرد و کارفرما وقتی شروع به کارکرد از ظلم به کارگر بترسد.
دولت‌خواهی با بیان اینکه بر اساس شرح وظایف وزارت صنعت، معدن و تجارت، این وزارتخانه مسئولیت نظارت دقیق و کامل بر انجام فعالیت‌های معدنی به‌منظور حصول اطمینان از سلامت و بهداشت و ایمنی کارکنان و کارگران معادن را بر عهده دارد افزود: متأسفانه از زمانی که فعالیت در معادن طزره پیمانکاری شد و پای پیمانکار به میان آمد، می‌بینیم که پیمانکاران به خاطر سود خودشان‌هم از ایمنی و تجهیزات می زنند و هم از حقوق کارگران. در برخی موارد مشاهده می‌شود که حتی در زمان‌هایی که استخراج ممنوع است پیمانکار به خاطر سود خود، کارگران را مجبور به استمرار فعالیت می‌کند و کارگران هم به دلیل اینکه نوع قرارداد آنان به‌صورت سفید امضا است، مجبورند به خواست پیمانکاران تن در دهند.
هم خلأ قانونی و هم ضعف در نظارت؛ اگر به هشدارها توجه می‌شد امروز ۶ کارگر معدن طزره جان نمی‌باختند
مسئول هسته معدن بسیج دانشجویی استان سمنان با بیان اینکه برای کاهش حوادث این‌چنینی در معادن هم خلأ قانونی وجود دارد و هم خلأ نظارتی هست خاطرنشان کرد: باید تغییر ریل صورت بگیرد و معادن از نظر ساختاری باید تغییراتی داشته باشد و وقتی معادن را به بخش خصوصی می سپاریم، باید به فکر نظارت هم باشیم.
دولت‌خواهی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که هسته معدن جنبش بسیج دانشجویی استان سمنان در حوزه فعالیت خود به آن رسید و در نامه‌ای بارها و بارها به مسئولآن‌هم ارسال کرده است؛ موضوع ایمنی در معادن بوده است تصریح کرد: در ایمنی معادن کمی و کاستی زیادی پیش می‌آید و تجهیزات هم بسیار کم است. اگر بعد از حادثه ریزش معدن در سال ۱۴۰۰ به دلایل ان رسیدگی جدی شده بود و به هشدارها توجه می‌شد؛ امروز شاهد این حادثه و جان باختن ۶ کارگر دیگر نبودیم.
وی با تأکید بر لزوم تلاش برای عدم تکرار این‌گونه حوادث در معادن تصریح کرد: ما از مسئولان امر انتظار پیگیری مداوم و مستمر برای حل مشکلات این کارگران را داریم. امروز زمان آن نیست که مسئولان به دلیل ورود رسانه‌ها بیایند و با خانواده‌های قربانیان و کارگران معدن عکس یادگاری بگیرند و با آنان صحبت کنند و پای مشکلات آنان هم بنشینند و بعد از آن مشکلات آنان فراموش شود؛ اکنون دیگر زمان کار برای حل مشکلات پیچیده این قشر جامعه است. برای حل مشکلات این کارگران ما نیاز داریم که یک پیگیری مستمر و مجدانه و همکاری فرادستگاهی را داشته باشیم؛ چراکه مشکل این کارگران به دستگاههای زیادی از جمله وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین وزارت تعاون، کا رو رفاه اجتماعی بازمی‌گردد.
دولت‌خواهی از دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان سمنان و دادستان کل کشور خواست که تیم حقیقت‌یاب مستقل بدون حضور افراد ذی‌نفوذ تشکیل دهند تا به تخلفاتی که صورت گرفته رسیدگی کنند. این موضوع از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه لازم است به سوالات و ابهامات درباره این موضوع پاسخ روشن و درست داده شده و به تخلفاتی که درباره جان این کارگران اتفاق افتاد رسیدگی شود و افراد مقصر مجازات شوند. در بحث پیمانکار و پیداکردن این تخلفات ممکن است ملاحظاتی صورت گیرد که پیگیری مجدانه و مستقل این موارد ضروری است.
اقتصاد زغالسنگ در ایران “ضعیف” است
محتشمی پور معاون امور معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به موضوع دستمزهای پایین کارگران و وجود برخی مشکلات ایمنی و تجهیزاتی در معادن زغالسنگ، اقتصاد ضعیف این حوزه تولیدی را علت آن ذکر کرد.
وی با بیان اینکه متأسفانه اقتصاد زغالسنگ در ایران اقتصاد ضعیفی است تصریح کرد: قیمت زغالسنگ قیمت پایینی است و این قیمت پایین سبب تضعیف معادن زغالسنگ تا امروز شده است.
معاون امور معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در سال ۹۹ قیمت زغالسنگ تا حدودی افزایش یافته است تصریح کرد: اما با این وجود همچنان مشکل اقتصاد معادن زغالسنگ به قوت خود باقی است و این مهم دستمزهای پایین کارگران علی رغم ریسک بالا را به همراه دارد.
محتشمی پور یکی از علت‌های حقوق ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومانی و ضعف در ایمنی، نظارت و مسائل معیشتی حوزه زغالسنگ را همین قیمت ارزان “سنگ سیاه” برشمرد.
قوز بالای قوز؛ اداره کل نظارت بر معادن وزارت صمت سال گذشته تعطیل شد
معاون امور معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به مشکلات موجود در راستای نظارت بر فعالیت معادن در این وزارتخانه از یک اتفاق تأسف‌بار در سطح کشور از سال گذشته در این زمینه خبر داد و افزود: متأسفانه به دلیل برخی کم‌توجهی‌ها اداره کل نظارت بر معادن سال گذشته در وزارت صنعت تعطیل‌شده و از چارت نیروی انسانی این وزارتخانه حذف شده است.
محتشمی پور اضافه کرد: این مهم سبب شد تا فشار زیادی برای نظارت بر معدن به این وزارتخانه بیاورد و این مهم یکی از ایراداتی بود که باعث می‌شد که نظارت لازم صورت نگیرد.
وی البته از نتیجه‌بخش بودن رایزنی‌ها برای احیای چارت نیروی انسانی اداره کل نظارت بر معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر داد و تصریح کرد: این مجوز برای احیای این اداره کل گرفته شد تا نظارت لازم صورت بگیرد.
معاون امور معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به به‌کارگیری این وزارتخانه از متخصصان باتجربه حوزه معدن به‌صورت مستقل برای نظارت بر فعالیت معادن در کشور تصرح کرد: بازرسین وزارت صمت، متخصصانی هستند که سال‌ها در معادن کارکرده‌اند حکم و هزینه نظارت خود را از وزارت صمت می گیرند و ارتباطی با معدن ندارند.
محتشمی پور با بیان اینکه از همه ظرفیت‌ها برای رفع نواقص در معادن استفاده خواهیم کرد گفت: بازرسی‌های دوره‌ای را از معادن داریم و علاوه بر آن سامانه بازرسی معادن را با همکاری نظام مهندسی معدن راه‌اندازی کرده‌ایم و اطلاعات معدن به‌صورت برخط در این سامانه به ثبت می‌رسد و اگر ابهام یا ایراد جدی در معدن دیده شود اخطار و اعلام به مالکان و بهره‌برداران معادن انجلم می‌شود.
خبری از مناقصات درباره ایمنی معدن نبود!
خبرنگار تسنیم با مراجعه به وب‌سایت شرکت معادن البرز شرقی با توجه به گازگرفتگی و جان باختن چندین کارگر و مهندس معدن در این معادن و البته انباشت زیاد گاز متان در معادن طزره به ویژه در منطقه رزمجاه سعی کرد در این وب‌سایت نشانه‌ای از تلاش و اقدام مسئولان این معدن برای خرید یا تقویت دستگاههای تهویه هوا و دیگر ملزومات ایمنی پیدا کند؛ اما در میان انبوه آگهی‌های مزایدات و مناقصات وب‌سایت شرکت البرز شرقی، با موضوعات مختلف مانند خرید نوار نقاله و اجرای شبکه گاز و البته موضوعاتی مانند خرید و فروش زغالسنگ، دریغ از یک آگهی درباره موضوعات مهمی مانند خرید تجهیزات مرتبط با تهویه!
در میان انبوه آگهی‌های مزایدات و مناقصات وب‌سایت شرکتالبرز شرقی، با موضوعات مختلف مانند خرید نوار نقاله و اجرای شبکه گاز و البته موضوعاتی مانند خرید و فروش زغالسنگ، دریغ از یک آگهی درباره موضوعات مهمی مانند خرید تجهیزات مرتبط با تهویه!
حال باید پرسید نمی‌توان این موارد در کنار بسیاری از موارد که قطعاٌ با تحقیقات بیشتر مشخص خواهد شد را مصداق ترک فعل دانست؟ آیا ترک فعل فقط برای مدیرانی است که حکم خود را از دولت می‌گیرند و برخی شرکت‌ها که جان صدها و بلکه هزاران کارگر به عملکرد آنان بستگی دارد مشمول موضوع ترک فعل نخواهند شد؟ آیا از ۶ سال قبل تا امروز هیچ مدیر دولتی در ارتباط با نظارت بر فعالیت این معدن و هشدارهای لازم برای رفع نقایض ایمنی در معادن این منطقه کوتاهی و ترک فعل نکرده است؟
موضوع دیگری که خبرنگار تسنیم در جریان تدوین این گزارش به آن برخورد، مباحث قانونی مرتبط با بازنشستگی یا فوت این کارگران است؛ باید پرسید چرا کارگری که ۱۹ سال مداوم در معدن فعالیت داشته و یک سال به بازنشستگی‌اش باقی‌مانده است؛ در صورتی که فوت کند به خانواده‌اش مستمری تعلق می‌گیرد نه حق بازنشستگی؟ آن هم کارگری که شاید بر خلاف ضوابط همه این ۱۹ سال را در بخش استخراج کار کرده است.
به هر روی فوت این ۶ کارگر، خاطرات جان‌باختن سایر کارگران معدن زغالسنگ را برای کارگران تداعی می‌کند؛ اما سوال اصلی اینجاست که آیا این آخرین حادثه مرگ‌آفرین برای معدنچیان طزره است یا قرار است با کم‌توجهی در سال‌های آینده نیز شاهد داغدار شدن خانواده‌های معدنپیان در این منطقه باشیم.
ضمن اعلام اینکه در آینده نیز پیگیر روند بررسی علت وقوع حادثه اخیر در معدن طزره خواهیم بود؛ آمادگی داریم پاسخ اشخاص حقیقی و حقوقی مربوط به این حادثه را منتشر کنیم.
منبع خبر : ماین نیوز
