آیا مدیریت زاینده رود یکپارچه می‌شود؟/ تحقق حکمرانی آبی دوطرفه

به گزارش پایگاه خبری سرمایه ایرانی، دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود در روز سه‌شنبه شانزدهم آبان‌ماه طی یک مراسم رسمی در اصفهان به بهره برداری رسید. اما در خصوص وظایف این دفتر اطلاع رسانی دقیقی صورت نگرفته بود که این عدم اطلاع رسانی موجب بروز ابهاماتی شد. بر همین اساس و به منظور شفافسازی بیشتر، خبرنگار سرمایه ایرانی این موضوع را از نمایندگان استان اصفهان و همچنین سازمان آب منطقه‌ای پیگیری کرد.

مدیریت جلوگیری از برداشت‌های زائد با کنتورهای هوشمند

حجت الاسلام محمدتقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دفتر مرکزی سامانه مدیریت یکپارچه زاینده رود در اصفهان است، به خبرنگار سرمایه ایرانی، می‌گوید: با توجه به قرارگیری ۸۰ کیلومتر از رودخانه زاینده‌رود در استان چهارمحال و بختیاری، یک دفتر نیز در این استان برای سامانه یکپارچه مدیریت منابع و مصارف زاینده‌رود افتتاح شده است.

وی اضافه می‌کند: ابتدا دفتر مرکزی در اصفهان و سپس دفتری نیز برای انجام هماهنگی و برگزاری جلسات مربوطه در چهارمحال و بختیاری افتتاح شده است.

نماینده مردم خمینی شهر در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: نمایندگان استان هفته گذشته جلسه‌ای با وزارت نیرو داشتند که در آن موضوع مدیریت هوشمند برداشت‌های بالادست مطرح شد تا از برداشت‌های غیر مجاز جلوگیری شود. امروز از برداشت‌های غیر مجاز جلوگیری شده و مدیریت جلوگیری از برداشت‌های زائد با کنتورهای هوشمند به خوبی انجام می‌شود.

وی اظهار می‌کند: همچنین انتقال آب دریا و برخی از طرح‌های انتقال آب نیز در جلسه با وزارت نیرو مورد بررسی قرار گرفته شد، گزارشات قابل قبولی ارائه شده است.

افتتاح دفتر منطقه‌ای مدیریت سامانه یکپارچه زاینده رود در اصفهان با حضور مسئولان

علیرضا الماسوندی در گفتگویی، اظهار می‌کند: مطالعات جامعی که ظرف یکسال در قالب منابع و مصارف حوضه زاینده‌رود صورت گرفت، شاید یکی از کامل‌ترین مطالعات جامع در دنیا باشد، مدل‌های ریاضی به کار گرفته و همه منابع و مصارف توسط نقشه‌های ماهواره‌ای مشخص شد، علاوه بر آن شرایط آبخوان و نرخ فرونشست نیز توسط یک مدل Fe flow مشخص شد.

وی اضافه می‌کند: این افتخاری برای نظام جمهوری اسلامی است که بر اساس آخرین دستاوردهای جهانی مطالعات یکپارچه حوضه زاینده‌رود را انجام داده و سامانه تصمیم‌یار را بر اساس آن راه‌اندازی کرده است. این سامانه حکمرانی دو طرفه‌ای را محقق می‌کند که همه ذی‌نفعان و مشترکان به صورت برخط در آن مشارکت دارند.

سرپرست حوضه زاینده‌رود و معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مدیریت منابع آب ایران می‌گوید: دفتر این سامانه روز سه‌شنبه شانزدهم آبان‌ماه در اصفهان افتتاح شد، دفتر مرکزی این سامانه و دیسپاچینگ آنکه آخرین وضعیت حوضه آبریز زاینده‌رود از جمله ورودی‌های مخزن، بارش‌ها، مصارف نواحی مختلف زیر زمینی، سطحی و الگوهای کشت را نشان می‌دهد. متناسب با تغییرات بارش، این سامانه قابلیت دارد همه تغییرات منابع و مصارف را تا تالاب گاوخونی تحلیل کند.

الماسوندی اضافه می‌کند: روز سه‌شنبه که دفتر افتتاح شد و مسئولان استان شامل استانداری، جهاد کشاورزی، مدیریت بحران، اساتید دانشگاه و محیط زیست حضور داشتند و این دفتر مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
در این دفتر همه مطالعات جامع تعریف شده و قابل تحلیل است و به چهارمحال و بختیاری و شرکت مدیریت منابع آب لینک دارد. ذی‌نفعان می‌توانند در قالب یک اپلیکیشن به این اطلاعات دسترسی داشته باشند. چیزی در این حوضه پنهان نخواهد بود و برای حکمرانی مطلوب آب شفاف‌سازی دو طرفه انجام شده است.

وی ادامه می‌دهد: این اولین دفتر مدیریت یکپارچه آب است که در اصفهان که مرکز اصلی است افتتاح شده است، در این سامانه هر فردی به دنبال دریافت آب اضافه بر نیاز، تخصیص و تضمین آبیاری باشد، در این سامانه در ۱۸ ناحیه دیگر تحلیل می‌کند تا دیگر حوضه‌ها دچار مشکل نشود، منابع و مصارف حوضه زاینده‌رود در لحظه در این سامانه قابل رصد است.

بازدید از دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود

خبرنگار سرمایه ایرانی به منظور اطلاع از روند فعالیت دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود بازدید از این دفتر در محل شرکت آب منطقه‌ای اصفهان به عمل آورد.

دومین روز از فعالیت رسمی این سامانه با حضور متخصصان و مسئولان آن در حال انجام بوده و جلسه‌ای نیز برای هماهنگی در حال برگزاری بود که خبرنگار سرمایه ایرانی در این جلسه شرکت کرد.

سید مجتبی موسوی نایینی مدیر دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه زاینده‌رود، در این جلسه به بیان توضیحاتی درباره این سامانه پرداخته و اظهار می‌کند: هدف از تأسیس این دفتر این است که به سمت عدالت و مدیریت جامع و یکپارچه برای همه مسائل حوضه حرکت شود و در فرایند تصمیم‌گیری و تصمیم سازی با شفافیت عمل شود.

موسوی اضافه می‌کند: مدیریت یکپارچه هم در بعد مکانی گستره وسیعی شامل کل حوضه آبریز را در نظر می‌گیرد و هم در بعد زمانی با بررسی اثرات کوتاه مدت و بلند مدت و منافع ذی‌نفعانی از نسل‌های آینده به فرایند تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کمک می‌کند.

وی تصریح می‌کند: پیش از این فقط در شورای هماهنگی حوضه ذی‌نفعان و ذی مدخلان دخالت داشتند و پس از آن نظارتی وجود نداشت، اما برای اولین بار در وزارت نیرو نظارت ذی‌نفع و ذی‌مدخلان دخیل شده است.

مدیر سامانه مدیریت یکپارچه زاینده‌رود می‌گوید: وظیفه این دفتر دخالت در تصمیمات سیاسی نیست فقط اثرات یک تصمیم به تصمیم گیرندگان انتقال داده می‌شود.

در ادامه اسماعیل ادیب مجد، عضو دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود، با ارائه مستنداتی از نحوه فعالیت سامانه مدیریت یکپارچه زاینده رود به خبرنگار سرمایه ایرانی می‌گوید: مدیریت جامع بر حوضه آبریز به نحوی است که نمی‌توان یک بعدی و به صورت تجربی در آن تصمیم‌گیری کرد، همچنین مهم بود که مدیریت جامع، یکپارچه و به هم پیوسته در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و محلی انجام شود.

وی اضافه می‌کند: مدیریت به هم پیوسته حوضه آبریز زاینده‌رود و فلات مرکزی بیش از ۱۰ سال است در سطح کلان در شرکت مدیریت منابع آب ایران ایجاد و از تهران راهبری می‌شود، در اواخر سال گذشته و امسال تصمیم بر این شد که مدیریت یکپارچه در سطح منطقه‌ای و محلی استقرار یابد. حوضه آبریز زاینده‌رود در این زمینه پیش‌رو است. مطالعاتی برای این کار با حضور مشاوران خارجی و داخلی از ۱۹ سال گذشته شروع شده و نیروهای بومی و خبره نیز برای این کار تربیت شدند.

سامانه مدیریت یکپارچه زاینده رود یک «تصمیم یار» است

عضو دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود می‌گوید: سه شنبه هفته گذشته دفتر منطقه‌ای مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده رود در اصفهان تأسیس شد، با این هدف که حمایت‌های علمی و مشارکت ذی‌نفعان در محل و منطقه در قالب سیستم پشتیبان تصمیم شکل‌گرفته و ارزیابی و نظارت شود و همه ذی‌مدخلان حوضه وارد فرایند تصمیم سازی شوند.

ادیب ادامه می‌دهد: همچنین این دفتر در فرایند تصمیم سازی موظف است به صورت تنگاتنگ با ذی‌نفعان کل حوضه تعامل کند و نظرات آنها را در ابزار تصمیم‌یار دخالت داده و تصمیم‌گیران را از نتیجه اجرای تصمیم قبل از آن، مطلع کند، پس از آنکه تصمیم‌گیر نسبت به ابلاغ اجرای تصمیم اقدام کرد، ارزیابی و نظارت اجرای تصمیمات بر اساس هدف‌گذاری‌ها بررسی انجام می‌شود.

وی تصریح می‌کند: سطح منطقه‌ای و محلی مدیریت یکپارچه افتتاح شده است، بنا به ضرورت ممکن است در اصفهان یا چهارمحال و بختیاری یا تهران تشکیل جلسه بدهد.، قرار نیست تصمیمات در اصفهان یا چهارمحال و بختیاری گرفته شود، در این دفتر تصمیم‌سازی انجام می‌شود و امیدواریم این تصمیمات شفاف و به نفع همه ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان حوضه باشد به نحوی که در عین حال که همه ذی‌نفعان بتوانند مطالبات خود را در تصمیمات دخالت دهد و به سمت قانون‌گرایی حرکت کنیم.

عضو دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود می‌گوید: شاخص‌هایی از جمله شفافیت، پاسخگویی، اجتماع محوری، مشارکت، کارایی، عدالت و مسئولیت‌پذیری الزامات یک حکمرانی خوب در بخش آب است، تصمیم‌یارها ( DSS‌) در همه تصمیم‌گیری‌ها دخیل شده و نتایج تصمیمات را به صورت شفاف و واضح در اختیار تصمیم‌گیر قرار می‌دهد، برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی لازم است همه ذی‌نفعان و ذی مدخلان حضور داشته باشند.

ادیب اضافه کرد: قرار است تفکر تصمیم‌گیری بخشی کنار گذاشته شود و همه ذی‌نفعان و ذی مدخلان در تصمیم‌ها مشارکت کنند.

تصمیم‌گیری نهایی برای حوضه آبریز زاینده رود به عهده مدیران عالی است

وی ادامه می‌دهد: هر نوع تصمیم نظام‌مند و غیر نظام‌مند در دفتر مدیریت یکپارچه حوضه زاینده‌رود توسط ابزار پشتیبان تصمیم، با استفاده از داده و اطلاعات به روز در کارگروه‌های ذی‌نفعان و ذی مدخلان تصمیم‌سازی می‌شود و براین اساس نتیجه و اثر این تصمیم به تصمیم‌گیران نهایی انتقال داده می‌شود.

عضو دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود می‌گوید: به این ترتیب دفتر یکپارچه حوضه زاینده‌رود فقط در تصمیم‌سازی کمک می‌کند و مدیران عالی (تصمیم‌گیران) پس از دریافت اطلاعات سامانه مدیریت یکپارچه حوضه زاینده‌رود پس از انطباق با اسناد بالادستی و قوانین، تصمیم را برای اجرا ابلاغ می‌کند.

ادیب اضافه می‌کند: شرکت مدیریت منابع آب به عنوان مرجع بالادستی و دو شرکت آب منطقه‌ای اصفهان و چهارمحال و بختیاری در حوضه آبریز زاینده‌رود به عنوان همکاران این شرکت، فرایند تصمیم‌سازی با مشارکت گروداران را تضمین می‌کنند.

عضو دفتر مدیریت یکپارچه زاینده رود می‌گوید: ابزار پشتیبان تصمیم با چهار مدل swat (تبدیل بارش به روان آب)، مدل feflow (تحلیل آب‌های زیرزمینی در کل حوضه )، مدل mike hydro basin (برنامه ریزی منابع آب شامل آب سطحی و زیر زمینی و دیگر منابع را با توجه قواعد سد یا مخزن، تخصیص و قیود دیگر ) و مدل wiski داده و اطلاعات را برای سامانه منابع و مصارف در اختیار قرار می‌دهد، کل این مجموعه ابزار پشتیبان تصمیم است.

آنطور که مسئولان میگویند و بازدیدهای انجام شده نشان می‌دهد که سامانه مدیریت یکپارچه زاینده رود فقط یک تصمیم ساز است و افتتاح دفتر منطقه‌ای این سامانه در استان اصفهان نیز به معنای انتقال تصمیم گیری ها به استان اصفهان نیست. تصمیم‌گیری برای حوضه آبریز زاینده رود به عهده مقام بالادستی و مدیریت این حوضه است، سامانه مدیریت یکپارچه حوضه زاینده رود نیز با هدف شفاف سازی اطلاعات و کمک به تصمیم‌گیری مدیران شروع به کار کرده است که دفاتر آن در اصفهان و چهارمحال و بختیاری مکانی برای تشکیل جلسات، تبادل نظر بین ذی‌نفعان و ذی‌مدخلان و همچنین نظارت بر تصمیمات اجرا شده است و قرار نیست تصمیم‌گیری برای حوضه در هر یک از این دفاتر انجام شود.