به گزارش خبرگزاری سرمایه ایرانی از اصفهان، ایران در دهه‌های مختلف در سراسر جهان به فرهنگ غنی و هنر بی‌نظیر، همدلی، هم‌یاری، نوع‌دوستی و مجموعه‌ای از آداب، رسوم و سنت‌های گوناگون در تمام حوزه‌ها شهرت دارد که بسیاری از اسناد و آثار آن در کشورهای دیگر موجب بازدید گردشگران است.
از جمله این آداب و رسوم‌ها که به‌طور معمول در حوزه اجتماعی و جمعی وجود دارد، می‌توان به عید نوروز، چهارشنبه‌سوری، شب یلدا، سبک‌های گوناگون عزاداری، جشن دندونی، صله ارحام، نذری دادن، قند ساییدن بر سر عروس و داماد، اسپند دود کردن و حتی کوچک‌ترین آئین‌ها که گاهی برگرفته از اعتقادات اسلامی است و در هر نقطه از ایران وجود دارد، اشاره کرد که بعضی از این آئین‌ها در هر گوشه و کنار، قالب و شیوه اجرای ویژه خود را دارد و بر پایه ویژگی‌ها و زیست‌بوم آن منطقه است.
یکی از این آئین و آداب و رسوم کهن و تاریخی ایران، اسفند ملتی نام دارد که در نقاط مختلف کشور به شیوه‌های گوناگونی در زمان‌های مختلف برگزار می‌شده است و در برخی نقاط کشور به آن پرسه همگانی نیز می‌گویند، اما در شهرستان نائین به آن اسفند ملتی، اسفند اموات، جاخالی اموات، عیدگیری، عرفه اموات، عید متوفیان، بزرگداشت و عزانشینی، اسفندی اموات و نام‌های دیگر گفته می‌شود.
شهرستان نائین، شهرستانی نیمه‌کویری است که در چهارراه مواصلاتی کشور قرار دارد و این ویژگی، موقعیت مناسبی را در زمینه‌های گردشگری، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و دیگر زمینه‌ها فراهم می‌کند.
این شهرستان دارای تنوع بسیاری در آداب و رسوم و سنت‌های کهن تاریخی است که از آن جمله می‌توان به مراسم نوروز، شب یلدا، مراسم سنتی ازدواج و دیگر آداب و رسوم اشاره کرد.
شهر بافران یکی از شهرهای شهرستان نائین است که با تاریخ کهن خود از این قاعده مستثنی نیست، این شهر به تنهایی دارای آداب و رسوم بسیاری است که از گذشته تاکنون پابرجا مانده‌اند و در میان مردم شهر از توجه ویژه برخوردار است.
یکی از این آداب و رسوم ویژه بین مردم دیار دلاوران، اسفند ملتی نام دارد که با هدف صله ارحام، خارج کردن لباس مشکی عزا از تن صاحبان عزا، یاد کردن اموات و آماده کردن صاحبان عزا برای عید نوروز برگزار می‌شود.
اسفند ملتی جلوه‌ای از نوع‌دوستی و فرهنگ مردمان نائین
مجتبی پوربافرانی، مسئول هماهنگی مراسم اسفند ملتی شهر بافران به خبرنگار سرمایه ایرانی اظهار می‌کند: مراسم اسفند ملتی یکی از سنت‌های قدیمی است که از چند صد سال پیش در شهر بافران که در گذشته روستا بوده اجرا می‌شده است، قدمت این آئین را نمی‌توانیم تعیین کنیم، چراکه سنتی بسیار دیرینه و قدیمی است.
وی می‌افزاید: در سال‌های بسیار دور اسفند ملتی روز پیش از سال نو به‌عنوان عرفه برگزار می‌شد و از حدود ۵۰ سال پیش، ۲۵ بهمن که روز اول اسفندِ ملتی نام‌گذاری می‌شد، مراسم ختم امواتی که در طول یک سال در سطح شهر بافران به دیار باقی شتافته بودند، برگزار می‌شد.
مسئول هماهنگی مراسم اسفند ملتی شهر بافران می‌گوید: این برنامه از سال ۱۳۷۷ به بعد و به علت اینکه سایر بافرانی‌هایی که در دیگر نقاط کشور مقیم هستند نیز بتوانند در این برنامه شرکت کنند، جمعه آخر ماه بهمن برگزار می‌شود.
پوربافرانی با اشاره به دلیل برگزاری مراسم در این تاریخ خاطرنشان می‌کند: این مراسم هر سال روز ۲۵ بهمن در شهر بافران برگزار می‌شود و به این دلیل است که اگر مراسم سالگرد برای فردی در اسفند ملتی برگزار می‌شد، دیگر مراسم عزا برگزار نمی‌شد و تا عید نوروز نیز حدود ۴۰ روز وقت بود تا خانواده عزادار لباس عزا را در آستانه عید نوروز از تن خود بیرون آورد.
وی تاکید می‌کند: در این مراسم تمام مردم شهر به‌صورت گروه‌های چندنفری به منازل تازه درگذشتگان می‌رفتند و ضمن ابراز همدردی و عرض تسلیت، صاحبان عزا را برای بیرون آوردن لباس مشکی عزا، زدودن حزن و اندوه، آماده شدن برای پذیرش شادی نوروز و انجام خانه‌تکانی آماده می‌کردند.
مسئول هماهنگی مراسم اسفند ملتی شهر بافران با اشاره با نام این آئین می‌گوید: دلیل نام‌گذاری این مراسم به اسفند ملتی بنا بر تقویم ملتی یا رعیتی بوده است که در زمان‌های قدیم کشاورزان از آن استفاده کردند و هم‌اکنون نیز از آن استفاده می‌شود.
پوربافرانی اضافه می‌کند: این تقویم به این صورت است که تمام ماه‌های سال را ۳۰ روز محاسبه می‌کردند و در نتیجه تعداد روزهای سال ۳۶۰ روز می‌شد و پنج روز آخر سال را پنجه می‌نامیدند که در مجموع می‌شود ۳۶۵ روز و این سال را سال ملتی یا رعیتی می‌خواندند.
وی خاطرنشان می‌کند: این مراسم هرسال در منازل صاحبان عزا و تازه‌درگذشتگان به صورت صله ارحام، دیدار با صاحبان عزا و ختم قرآن برگزار می‌شد، اما طی سال‌های اخیر شاهد افزایش حضور مردم بافران در این مراسم هستیم و به همین علت این آئین در مساجد و حسینیه‌های شهر برگزار می‌شود و این اماکن شاهد حضور مردم بافرهنگ و نوع‌دوست بافران است.
اسفند ملتی، پیوند دهنده اهالی شهر
غلامرضا پوربافرانی، یکی دیگر از شهروندان بافرانی می‌گوید: اظهار می‌کند: من حدود ۷۰ سال است که در مراسم اسفند ملتی شرکت می‌کنم.
وی ادامه می‌دهد: در مراسم قرآن تلاوت می‌شود و اگر کسی دلخوری از شخص دیگری دارد یا قهر و کدورتی بین آن‌ها وجود دارد، در این مراسم صلح و دوستی برقرار می‌شود.
شهروند بافرانی می‌گوید: این مراسم وقتی در منازل برگزار می‌شد، بهتر بود و استقبال بیشتری صورت می‌گرفت، اما اکنون به دلایل مختلف در مساجد برگزار می‌شود.
سنتی دیرینه که بافرانی‌های مقیم سایر نقاط کشور را به زادگاهشان بازمی‌گرداند
ابولفضل پوربافرانی، یکی از شهروندان بافرانی اظهار می‌کند: این رسم سابقه دیرینه‌ای دارد و ما از دوران کودکی این مراسم را به خاطر داریم، این آئین هم صله رحم و هم یادی از گذشتگان و زندگان است.
وی ادامه می‌دهد: بافرانی‌های مقیم شهرهای مختلف کشور به شهر بافران سفر می‌کنند و در روزی که از پیش اعلام می‌شود، هم یادی از گذشتگان می‌کنند و هم در مراسمی که در مساجد و بعضی منازل برگزار می‌شود، فاتحه‌ای نثار درگذشتگان می‌کنند.
دید و بازدید و رفع مشکلات اهالی شهر یکی از ثمرات اسفند ملتی است
رضا رادمنش، یکی دیگر از شهروندان بافرانی اظهار می‌کند: آئین اسفند ملتی چند صد ساله است و من از دوران کودکی به یاد دارم که این مراسم وجود داشته است، در طول سال و نزدیک عید نوروز، به خاطر اینکه خانواده متوفیان از عزا خارج شوند و بتوانند به کارهای خیر همچون عقد و عروسی و مسائل دیگر برسند، این مراسم را برگزار می‌کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: زیباترین کاری که در این مراسم انجام می‌شود و همیشه وجود داشته این است که تمام اهالی یکدیگر را می‌بینند و دید و بازدید جدیدی صورت می‌گیرد، بسیاری از مردم در همین مراسم با همدیگر گفت و شنود و برای مسائل و برنامه‌ریزی می‌کردند.
شهروند بافرانی می‌گوید: در این آئین به مشکلات و مسائل محلی رسیدگی می‌کردند و اگر کسی گرفتاری و مشکلی از لحاظ مالی یا مسائل دیگر داشت، سینه به سینه نقل می‌شد و به آن فرد بدون اینکه عزت و احترامش از بین برود، کمک می‌کردند.
اسفند ملتی یکی از جلوه‌های بارز صله رحم است
غلامرضا عرب بافرانی، یکی از شهروندان بافرانی عنوان می‌کند: اسفند ملتی سنتی است که هر سال برگزار می‌شود و به نظر من یکی از جلوه‌های بارز صله رحم است.
وی ادامه می‌دهد: خانواده‌هایی که طی یک سال گذشته عزیزی را از دست داده‌اند، در یک روز خاص دور یکدیگر جمع می‌شوند و تسلیت و تعزیت خدمت یکدیگر دارند.
شهروند می‌گوید: این مراسم خوب است و امید داریم حس همدلی بین مردم، به لطف خدا همیشه بیش از پیش شکل بگیرد.
به گزارش سرمایه ایرانی، این آئین سنتی و سنت حسنه در شهر بافران و محله محمدیه به نام اسفند ملتی، در روستای مزرعه امام به نام اسفند اموات، در روستای هماباد با نام جای‌خالی اموات و در نقاط و محلات مختلف شهرستان با اسامی دیگری برگزار می‌شود.
مراسم از بهمن تا اواخر سال و نزدیکی عید نوروز است و در یک زمان برگزار نمی‌شود.
به گفته اهالی محمدیه، مردم این محله با پخت سیروک، شیرینی و نان، فاتحه‌خوانی و اعمال دیگر برای درگدشتگان خود در زمان‌های مختلف سال، بخشی از اهداف آئین اسفند ملتی را انجام می‌دهند که یکی از مهم‌ترین اهداف آن مهیاسازی شخص و خانواده برای عید نوروز است.
منبع خبر : سرمایه ایرانی
