جایگاه «گردشگری سلامت» میان صنایع مطرح دنیا / ایران در کدام نقطه ایستاده است؟

به گزارش پایگاه خبری ایمنا، «گردشگری سلامت» یا «توریسم پزشکی» یکی از انواع جهانگردی است که با فعالیت‌های بهداشتی آمیخته شده است و در این راستا مسافران به ظرفیت‌های علمی، پزشکی و بهداشتی کشور هدف توجه و به آن سفر می‌کنند؛ این پدیده زمانی مورد توجه قرار گرفت که بسیاری از بیماران در کشور خود امکان استفاده از تجهیزات درمانی و پزشکی را نداشتند یا منطقه آن‌ها از امکانات کافی بهره‌مند نبود، بر همین اساس بیماران برای ادامه روند درمان خود به کشورهای دیگر سفر کردند.

البته زمانی که به تاریخچه موضوع گردشگری سلامت نگاهی می‌اندازیم، شاهدیم که برخلاف تصور عموم، این بحث تنها به رفتن نزد پزشک محدود و خلاصه نمی‌شود و در این راستا اولین نمونه ثبت شده از مهاجرت مردم برای درمان یا به عبارتی گردشگری سلامت، مربوط به هزاران سال قبل و زمانی که مسافران یونانی از مدیترانه شرقی به منطقه کوچکی در خلیج سارونیک به نام اپیداریا سفر کردند، است؛ این منطقه پناهگاه خداوند شفا، آسکلوپویس بود که مردم آن اعتقاد داشتند باعث درمان بیماری‌هایشان می‌شود، از طرفی شهرهای دارای چشمه‌های آب‌گرم از مقاصد اولیه به عنوان گردشگری درمانی بودند و در این راستا اروپاییان در قرن ۱۸ از چشمه‌های آب گرم بازدید می‌کردند زیرا اعتقاد داشتند آب این چشمه‌ها دارای املاح معدنی است که برای دردهایی همانند نقرس، اختلالات کبد، برونشیت مفید است، همچنان که در دوران معاصر نیز اماکنی مانند چشمه‌های گرم همچنان مورد توجه واقع می‌شود.

مروری بر تاریخچه گردشگری سلامت

اگر بخواهیم به‌طور خلاصه به تاریخچه گردشگری سلامت بپردازیم به شرح زیر خواهد بود:

۱- حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد، سومریان نخستین مجتمع سلامت را در اطراف چشمه‌های آب گرم ساختند و به خدمات درمانی مبادرت ورزیدند.

۲- علم پزشکی یونانی‌ها نسبت به دیگر کشورها جایگاه قابل‌توجهی داشت و مردم آن دوران بر این باور بودند که این منطقه پناهگاه خداوند شفا، آسکلوپویس است که بیماری آن‌ها را درمان می‌کند.

۳- رم نیز در بین دیگر کشورها علاوه بر آموزش طب، مراکز درمانی ویژه‌ای را برای ثروتمندان دیگر کشورها تأسیس کردند و به آن‌ها خدمات می‌دادند.

۴- در جهان اسلام نیز بیمارستان منصوری در قاهره با پذیرش ۸۰۰۰ نفر بیمار و ارائه خدمات درمانی پا به این عرصه رقابت گذاشت.

۵- هم‌زمان در کشورهای فرانسه، انگلستان و کل اروپا نیز مراکزی جهت مراجعه بیماران خارجی و ارائه خدمات درمانی تاسیس شد.

۶- در کشور ایران نیز ابوعلی سینا خدمات سلامت را به ۳ دسته آسایشگاه معنوی، چشمه‌های درمانی و آب‌های گرم تقسیم‌بندی کرد.

گردشگری سومین صنعت مهم دنیا

اگر از دوران گذشته عبور کنیم و قصد داشته باشیم به در دوران معاصر بپردازیم باید گفت که صنعت گردشگری پس از صنعت نفت و خودروسازی، سومین صنعت مهم دنیا به حساب می‌آید و در این راستا اهمیت بسزایی در افزایش درآمد و گردش مالی کشور دارد، به‌طوری که پیش‌بینی شده در آینده‌ای نزدیک ممکن است به صنعت اول جهان تبدیل شود و بر همین اساس یکی از موضوعات مد نظر که در اولویت بسیاری از کشورها قرار گرفته «گردشگری سبز» است که اخلاق‌محور است و گردشگران مسئول تلاش می‌کنند تا آرامش و زندگی مردم بومی را مختل نکنند، محیط زیست را آلوده نکنند و با کاهش هزینه‌های انرژی، آب و زباله، ارزش تنوع زیستی و اکوسیستم را بالا ببرند و «گردشگری سلامت» یکی از مصادیق بارز این حوزه است.

ورود بیش از یک میلیون گردشگر سلامت به ایران در سال ۱۴۰۱

طبق اسناد و آمار رایج‌ترین و محبوب‌ترین خدمات حوزه گردشگری سلامت مواردی از جمله جراحی‌های زیبایی، جراحی چشم و قلب، بیماری‌های مرتبط با سرطان، دندان‌پزشکی، درمان ناباروری، پیوند عضو و آب درمانی هستند و در این میان ایران با دارا بودن رتبه ۴۶ جهان می‌تواند در آینده تبدیل به یکی از مقاصد مهم در این عرصه شود، چرا که تبدیل شدن ایران به قطب گردشگری سلامت در منطقه به استناد اسناد بالادستی همچون فرمان رهبر معظم انقلاب، سند چشم‌انداز ایران ۱۴۰۴ و قانون برنامه پنج‌ساله ششم و هفتم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مدنظر بوده است.

طبق آمار اعلامی از سمت معاون درمان وزارت بهداشت در سال گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار گردشگر سلامت داشتیم که درآمد حاصل از آن حدود یک میلیارد دلار بوده و بیشترین مراجعان خارجی به بیمارستان‌های ما نیز در حوزه زایمان، چشم پزشکی، ارتوپدی، کودکان، زیبایی و پیوند اعضا مراجعه بودند، از طرفی بیشترین گردشگر سلامت مراجعه‌کننده به ایران مربوط به ۱۰ کشور همسایه شرقی و غربی و حاشیه خلیج‌فارس است که در بین این کشورها عراق و افغانستان در رتبه بالاتر و پاکستان، عمان، بحرین ارمنستان و تاجیکستان در رتبه‌های بعدی قرار دارند و کشورهای مذکور در مجموع مبدأ بیش از ۹۰ درصد گردشگران سلامت ایران بوده‌اند.

برای جذب بیشتر گردشگر سلامت چه کنیم؟

برای جذب گردشگر سلامت می‌توان از روش‌های مختلفی از جمله انتخاب ابزار درست و تولید محتوای مناسب برای معرفی ظرفیت‌ها، اطلاع‌رسانی در جذب بیمار خارجی از طریق ابزار روز دنیا، شناخت نیاز مخاطب، ارتباط با آژانس‌های گردشگری و تدوین یک برنامه راهبردی بلندمدت بهره برد.

امروزه جاذبه‌های طبیعی و تاریخی ایران یکی از عوامل مؤثر بر جذب توریست سلامت است و بر این اساس می‌توان گفت دیگر کشورها به پزشکان ایرانی اعتماد کرده‌اند که خود این عامل نیز بر ارتقای توان علمی کشور مؤثر خواهد بود؛ طبق آمار اعلامی از سمت وزارت بهداشت شاهدیم که کشور ما با اقبال خوب بیماران خارجی برای درمان روبه‌رو است، یعنی در این حوزه به توان علمی لازم رسیده‌ایم، اما در این میان شاید چهره‌ای که از ایران در اذهان دیگر کشورها ساخته شده است، مطابق با واقعیت نباشد و در این راستا نیازمند توجه و دقت بیشتر دولتمردان و دستگاه‌های متولی از جمله وزارتخانه‌های گردشگری، بهداشت و امورخارجه هستیم تا با هم‌افزایی لازم، شاهد رونق بیش از پیش گردشگری سلامت باشیم.